رامین تقوی - محقق مرکز تحقیقات توتون ارومیه
مهدی تاجبخش - استاد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
ایرج برنوسی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
کاظم دانشور حسینی - عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی صنعتی استان خراسان

در تکنولوژی جدید تولید نشاء در خزانه شناور ، نشاء ها در یک بستر بدون خاک ، و با استفاده از تکنیک های کشت هیدروپونیک تولید می شوند . سربرگ های توتون در خزانه شناور حدود 3 تا 5 بار از یک سوم نوک برگ هرس می شوند تا قطر ساقه ، درصد ماده خشک و میزان یکنواختی نشاء ها افزایش یابد . هزینه های کارگری بالا و امکان حذف مریستم انتهایی ساقه و آلودگی ویروسی نشاءها از مشکلات شایع هرس سربرگ در خزانه شناور می باشند. اخیرا از هورمون های تنظیم کننده رشد درتولید نشاء خشبی گیاهانی از جمل ه گوجه فرنگی در خزانه شناور استفاده شده است . در این راستا آزمایشی به منظور استفاده از اتفان ( 2 کلرو اتیل فسفونیک اسید ) که یک آزاد کننده اتیلن به صورت مصنوعی می باشد، با غلظت های مختلف (500، 1000، 1500، 2000 و 2500 قسمت در میلیون ) جهت کنترل رشد و مقاوم سازی نشاء توتون (بارلی 21 ) و شاهد (سربرگ زنی و پاشش با آب مقطر )، در خزانه شناوردر قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه مرکز تحقیقات توتون ارومیه انجام گردید. در موقع چهار برگی نشاءهای توتون با ارتفاعیحدود 5 سانتی متر غلظت های مختلف محلول بر روی نشا ءها اسپری شدند و سربرگ زنی تیمار شاهد شروع گردید . در هنگام نشاءکاری ارتفاع، قطر ساقه، وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک و درصد نشاءهای قابل استفاده اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داده است که تاثیر غلظت های مختلف اتفون بر ارتفاع و وزن تر نشاء در سطح احتمال 1% و وزن خشک نشاء در سطح احتمال 5% معنی دار بود که حداقل ارتفاع نشاء در تیمار مصرف غلظت 2500 قسمت در میلیون اتفان و حداکثر آن در تیمار مصرف غلظت 500 پی پی ام اتفون مشاهده گردید. نتایج مقایسه میانگین با آزمون چند دامن های دانکن در سطح احتمال 5 درصد نشان داد که تیمارهای مختلف اتفون به غیر از تیمار 500 قسمت در میلیون در رابطه با قطر ساقه، درصد ماده خشک و درصد نشاءهای قابل انتقال با تیمار شاهد در یک گروه قرار می گیرند و تاثیر اتفان بر این خصوصیات مهم نشاءها مانند تاثیر سربرگ زنی می باشد. نشاءهای به دست آمده از هورمون اتفان در مزرعه از لحاظ خصوصیات کمی و کیفی مشابه نشاءهای سربرگ زنی شده بودند و تاثیر سوئی در مزرعه مشاهده نگردید.

اتفان، توتون، خزانه شناور، نشاء و سربرگ زنی