احمد پوراحمد - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، استاد دانشکده جغرافیا ، دانشگاه تهران . ایران
لیلا حبیبی - پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه تهران ، ایران .
مریم جعفری مهرآبادی - پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه تهران . ایران

پیدایش پدیده شهرنشینی ، ظهور شهرها و تبعات ناشی از آن سبب جلب توجه اندیشمندان علوم مختلف شده است. در این میان نقش محققان حوزه فرهنگ اسلامی همچون فارابی در پژوهش های تاریخی مربوط به شهر ، شهرنشینی و شهروندی بسیار پررنگ است. این پژوهش قصد دارد به بررسی آرای مربوط به مقوله «شهر و شهرنشینی» از دیدگاه معلم ثانی و کاربرد آن در دانش برنامه ریزی به خصوص در امر مشارکت شهروندان بپردازد. روش تحقیق در این پژوهش براساس روش توصیفی - تحلیلی بوده که از منابع اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. با بررسی های به عمل آمده به این نتیجه می توان رسید که دیدگاه های مطرح شده این اندیشمند اسلامی با دیدگاه های معاصر اندیشمندان امروز قرابت و تشابه زیادی داشته است. به عبارت دیگر ، می توان گفت ما با انسانی جمع گرا و البته شهرگرا روبرو هستیم که آینده نگری خاصی نسبت به امور شهری داشته است . به نظر می رسد نظریات وی به بحث مشارکت شهروندی نزدیک است که خود یکی از مسایل مهم در برنامه ریزی انسان گرا به شمار می رود. نتایج این پژوهش می تواند نقش دیدگاه های بومی را در رشته های علوم انسانی به خصوص علوم شهری به نحو کاربردی تری ارتقا بخشد.

شهرنشینی ، مدینه فضاله ، آرمان شهر ، حقوق شهروندی ، جامعه مدنی