حمید شفیع زاده
هدی سادات محسنی

امروزه با توجه به افزایش فرهنگ شهرنشینی و همچنین انفجار جمعیت در کلانشهرها، نقش شهرداریها نیز کاملاًمتفاوت شده است. در گذشته، شهرداری تنها با ویژگیهای فیزیکی همچون ساختوساز، تراکم جمعیت و نظافت معابرشناخته میشد، اما امروزه شهرداریها علاوهبر وظایف خدماتی، دارای وظایف اجتماعی و فرهنگی همچون سبکزندگی، الگوی مصرف، اوقات فراغت و شبکههای اجتماعی نیز هستند. با این وجود، اکثر مردم، شهرداری را با همانکارکرد خدماتی آن میشناسند. یقیناً یکی از ابزارهای مهم در تغییر نگرش مردم نسبت به کارکردهای جدیدشهرداریها، برنامههای آموزش شهروندی است. ایجاد وظایف جدید در شهرداری با هدف بسترسازی مطلوب برایتوسعه پایدار شهری، ضرورت نیاز به آموزشهای شهروندی را ایجاب میکند. در واقع، هدف اصلی آموزششهروندی، تفهیم عمیق معنای شهروندی و تقویت مشارکت شهروندان برای کمک به نقشهای جدید شهرداریها است.امروزه مطلوبترین روشهای آموزش شهروندی توسط متخصصان و کارشناسان شهرداری از طریق رسانههای جمعی وسایر نهادها همچون خانواده و آموزشوپرورش به اقشار گوناگون جامعه بهویژه کودکان و نوجوانان ارائه میشود.در این مقاله ضمن بررسی مفاهیم شهروندی و آموزش شهروندی، مؤلفههای مهم این برنامهها مورد توجه قرار میگیردو در ادامه به نقشهای مهم آموزش شهروندی بر شاخصهای توسعه اشاره میشود. در بخش دوم مقاله با تأکید بر نقشآموزش شهروندی در تبدیل شهرداری به یک نهاد اجتماعی، برنامههای آموزش شهروندی در کلانشهر تهران موردبررسی قرار میگیرد.

آموزش، آموزش شهروندی، شهرداری، نهاد اجتماعی، کارکرد خدماتی، مدیریت پایدار شهری و کلانشهرتهران