حمید نوری - استادیار آب و هواشناسی ، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه ملایر
بختیار محمدی - استادیار آب و هواشناسی ، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان
دیمن غفاری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری ، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ملایر

پدیده گردوغبار به عنوان یکی از آلاینده های هوا یکی از بلایای مهم جوی در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک است که در سال های اخیر میزان فراوانی آن در سطح منطقه ای و جهانی افزایش یافته است . توفان های گردوغبار آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی در زندگی انسان و پیرامون او بر جای می گذارد. شناخت ماهیت و منشا و اثرات و عوامل موثر بر پدیده گردوغبار در تعیین روش های کنترل آن نقش به سزایی دارد به این منظور ضمن بررسری و تحلیل آماری پدیده گردوغبار به بررسری همدید تیپ های هوا و وضعیت آلاینده های اصلی هوا در زمان رخداد گردوغبار در شهرستان همدان پرداخته شد و مشخص شد که تیپ های بسیار سرد روزهای گرد و غباری فصل زمستان به دلیل وارونگی دما و تیپ های هوای گرم و داغ روزهای غبارآلود در فصل تابستان باعث افزایش غلظت اکسیدهای نیتروژن هوا در روزهای گردوغباری و تشدید آلودگی هوا در هنگام رویداد این پدیده در همدان هستند در نهایت با توجه به ارتباط تیپ های هوا در تغییرات و تداوم حضور آلاینده های هوا و تاثیر این دو بر روی سلامت ساکنین حوزه های آبخیز ، کاربرد تیپ بندی هوا و الگوهای گردشی سینوپتیک موجب افزایش دقت در پیش بینی های کیفیت هوا و در نتیجه موجب بهبود و ارتقا نحوه مدیریت پدیده گردوغبار می گردد.

پدیده گردوغبار ، تیپ بندی هوا ، آلاینده جوی ، اکسیدهای نیتروژن