جعفر غیومیان - استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
حسین حسینی پور - کارشناس ارشد منابع آب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگ
احمدرضا قاسمی - کارشناس ارشد آبشناسی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
حمیدرضا پیروان - مربی پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

روش های آماری آنالیزهای چند متغیره 15 برای ارائة یک مدل تفهیمی ساده از نحوة تغییرات کیفیت آب زیرزمینی مورد استفاده محققین مختلف قرار گرفته است . در این تحقیق از ر وش های آماری چند متغیره، شامل تحلیل خوشه ای و عاملی به منظور بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت سرچاهان استفاده شده است . به کمک تحلیل خوشه ای نوع 16 R ، منابع آب دشت به دو گروه اصلی تفکیک شدند . راستای آرایش این گروه ها بصورت عمود بر جهت جریان آب زیرزمینی است و هر یک از این دو گروه به مرحله ای از روند تحول کیفیت آب زیرزمینی دشت تعلق دارند . تحلیل خوشه ای متغیرهای 17 کیفیت آب زیرزمینی دشت نشان می دهد که عوامل اصلی مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی دشت، انحلال نمک های هالیت و ژیپس می باشند که در مواد آبرفتی دشت گسترش دارند . تحلیل عاملی آب زیرزمینی دشت سرچاهان نشان می دهد که 98,9 درصد تغییرات کیفیت آب زیرزمینی دشت سرچاهان توسط پنج عامل کنترل می گردد . حدود 39 درصد تغییرات کیفیت آب زیرزمینی مربوط به عامل اول بوده و شامل انحلال ترکیبات سولفات کلسیم، منیزیم و سدیم موجود در مواد آبرفتی د شت است که از منشأ سازندهای تبخیری و مارنی منطقه می باشند . بیشتر شوری آب زیرزمینی دشت توسط این عامل کنترل می گردد . همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان می دهند که ترکیبات سولفات منیزیم و سپس سولفات کلسیم نسبت به ترکیبات دیگر از اهمیت بیشتری برخوردار هستند . این مو ضوع حاکی از گسترش مواد ژیپس دار و ترکیباتی مانند کیزریت MgSO4,H2O و تناردیت Na2SO4 در آبرفت دشت می باشد .

روش های آماری چند متغیره، تحلیل خوشه ای، تحلیل عاملی، کیفیت آب زیرزمینی، دشت سرچاهان