علی امامعلی پور - گروه مهندسی معدن , دانشکده فنی , دانشگاه ارومیه

در میان سنگهای رسوبی پلاژیک و چرتهای رادیولاریتی زون افیولیتی خوی نهشته های منگنز و منگنز - آهن چندی یافت می شود که بیشترشان ذخیره اندکی دارند و در حال حاضر تنها کانسار صفو دارای ذخیره قابل معدنکاری است . در کانسار صفو ، انباشتگی منگنز در چند افق و به شکل توده های عدسی شکل درون شیل های آهکی پلاژیک ، چرت و آهک پلاژیک روی داده ا ست . این کانسار ، چینه سان بوده و منشاء همزمان با رسوبگذاری دارد . از نظر کانی شناسی از کانه های پیرولوسیت ، بیکسبیت ، براونیت و هماتیت تشکیل یافته است . کلسیت ، کوارتز و باریت در مقادیر اندک حضور دارند . ساخت و بافت های نواری ، توده ای و پراکنده در توده های معدنی قابل تشخیص اند . شواهد زمین شناسی و ژئوشیمیایی گویای نهشت کانه ها از محلول های گرمابی زیردریایی ( بروندمی ) در کف حوضه اقیانوسی نئوتتیس در زمان کرتاسه فوقانی می باشد . نسبت های Mn/Fe در این کانسار متغییر است و میانگین آن (8) چندین مرتبه بیشتر از مقدار آن در نهشته های رسوبات فلزدار پشته های میان اقیانوسی است . بالا بودن نسبتهای Mn/Fe و Si/Al ، پائین بودن مقادیر فلزات کمیاب و به ویژه فلزهای Ni , Co و Cu ، پایین بودن مقادیر عناصر Y و Ce و بالا بودن مقادیر SiO 2 ، Ba , Fe , Mn و Sr به از سیالات بروندمی بوده و نقش فرآیندهای هیدروژنز در پیدایش Mn عنوان شواهدی ا ز غنی شدگی و تخلیه این کانسار ناچیز است . بررسی ضرایب همبستگی بین ترکیب ها و عناصر گوناگون نیز نشان داد که فلزهایCu و Ni , Co . ارتباطی با محلول های گرمابی سرشار از سیلیس ، منگنز و آهن نداشته اند