احمد ادیب - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران- جنوب
سیدمحمود فاطمی عقدا - دانشیار دانشگاه تربیت معلم
حمید مهرنهاد - استادیار دانشگاه یزد

زلزله یک پدیده قطعی است که برای مقابله با آن باید از طریق اتخاذ سازوکارها و تدوین راهبردها و راهکارهای مناسب اقدام نمود. استان یزد با مساحت 128811 کیلومترمربع "معادل 7/9 درصد از وسعت کشور" ، جایگاه ویژةای در برنامه های توسعه منطقه ای دارد. به لحاظ کاهش میزان مخاطرات شهرها ، مراکز مهم صنعتی و شریانهای حیاتی در اثر رخداد زلزله ، مطالعات موردی در ارتباط با عکسل العمل خاک به هنگام زلزله در مقیاس شهرها و تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر لرزه‌ای در سطح استان ضرورت دارد. مطالعه ریزپهنه‌بندی ژئوتکنیک لرزه ای در مناطق شهری با هدف کمک به برنامه‌ریزی برای ایمن‌سازی سازه‌ها و پایدارسازی سکونتگاه ها انجام می گیرد. استان یزد در قسمت میانی ایالت لرزه زمین ساخت ایران مرکزی و در بلوک یزد قرار دارد، عمده ترین گسلهای تاثیر گذار بر لرزه خیزی ناحیه شامل کوهبنان، بهاباد، رفسنجان، انار، شمال یزد و دهشیر- بافت می‌باشند. از لحاظ شدت لرزه‌خیزی استان یزد به پنج پهنه با خطر نسبی بالا در شرق ، پهنه با خطر نسبی نسبتا “ بالا در غرب ، پهنه به خطر نسبی متوسط و پایین در بخش میانی و شمال استان قابل تفکیک است. نواحی شرق و جنوب شرق از پتانسیل لرزه‌ای بیشتری نسبت به دیگر مناطق برخوردار است. شهر یزد با دارا بودن میراث فرهنگی و قدمت چند هزار ساله در پهنه با خطر نسبی متوسط قرار می گیرد. در محدوده شهرستان یزد مقدار شتاب ثقل زمین برای دوره بازگشت 475 و 1900 سال به ترتیب در غرب برابر با g0/18 و g0/24 و در شرق برابر با g0/21 و g0/29 است. در ارتباط با خطر زلزله در شهر یزد تفاوت زیادی بین مناطق مختلف شهری وجود ندارد و روند تغییرات به تبعیت از شهرستان از غرب به شرق زیاد می شود. برای دوره بازگشت 100 سال مقدار شتاب ثقل زمین در غرب شهر یزد و در محدوده جاده فرودگاه و کمربندی برابر با g0/15 و در شرق یزد و در محدوده چاه ملکی و خلدبرین معادل با g0/16 است . مقادیر فوق برای دوره بازگشت 950 سال به ترتیب در غرب برابر با g0/23 و در شرق آن g0/25 برآورد می شود.

توسعه یزد، پهنه بندی لرزه ای ، شتاب ثقل ، آسیب پذیری