تابان صفرزاده خسروشاهی - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
علیرضا گل نراقی - گروه گیاه پزشکی، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
مرجان دیانت - گروه علفهای هرز، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
فرشاد رخشنده رو - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران

در ایران، تعداد گونه های گیاهان دارویی حدود 52000 گونه برآورد شده است که 8 درصد آنها یعنی حدود 4160 گونه در معرض خطرانقراض هستند (امید بیگی، 1384 ).ویروس ها یکی از عوامل مهم و اساسی کاهش کمی و کیفی محصول در گیاهان هستند ولی با اینوجود تا کنون مطالعات بر روی آنها مخصوصا ویروس های آلوده کننده ی گیاهان دارویی که بعضا به دسته ی علف های هرز تعلق دارند ، بسیار ناکافی بوده و روشهای کنترلی کاربردی قابل استفاده در سطح وسیع برای آنها شناخته نشده است. ویروس های گیاهی در سال 2009 در سطح جهانی منجر به خسارت 600 بیلیون دلاری شده اند ( 2009 .(Xie et al.,طبق آمار سازمان بهداشت جهانی بالغ بر 80%مردم جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه و نواحی فقیر و دور افتاده عمده ترین نیازهای درمانی خود را از گیاهان دارویی تأمین می کنند . از جمله ویروس های مهم آلوده کننده پوتی ویروس ها می باشند که به منظور تعیین پوتیویروسهای آلوده کنندهی گیاهان دارویی کشت شده و وحشی در استان تهران، طی بازدیدهای انجام شده در فصل رویشی 91-92 ، نمونههای علائمدار جمعآوری گردید آلودگی نمونهها به پوتیویروسها، ابتدا توسط آزمون الایزای غیرمستقیم (به کمک آنتیبادی وسیعالطیف پوتیویروسها؛ بیوربا، سوئیس) بررسی گردید و سپس توسط آزمونRT-PCRبه کمک آغازگرهای عمومی5’-GTITGYGTIGAYGAYTTYAAYAA-3’) NIb2F وTCIACIACIGTIGAIGGYTGNCC-3’) NIb3R-5 تأیید شد. توالی نوکلئوتیدی قطعهی دی.ان.ای تکثیر شده به طول 350 جفتباز ازژنوم ویروسی در سه جدایه تعیین و به کمک آنالیز BLASTبا سایر توالیهای موجود در بانک ژن مقایسه گردید. آنالیز تبارزایی (انجام شده توسط الگوریتمmaximum-likelihoodبرای تأیید نتایج جستجوی پایگاه دادهها استفاده شد. آلودگی پوتیویروسی در دو نمونهی Th-W و 561 Th-Or1از گیاهDahlia sp. و Narcissus tazettaبه روشنی و در سطح گونه شناسایی گردید؛ توالی این دو جدایه، به ترتیب با ویروس زردی آخر فصل نرگسNLSYV و ویروس موزائیک شلغمTuMV مطابقت داشت (به ترتیب با میزان همسانی نوکلئوتیدی % 91 و % 98 ، و میزان همسانی آمینواسیدی % 98 و % 100 ).

پوتیویروسها، تهران، گیاهان دارویی، ردیابی، آغازگرهای عمومی