ابراهیم قربانی - دانشجوی دوره دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، مراغه، ایران
جمال بیگی - استادیار گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، مراغه، ایران
ولی رسولی - دانشجوی دوره دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، مراغه، ایران

یکی از برترین و ارزشمندترین آرزوها و نقطهی مشترک انسانیت عدالت است. زندگی اجتماعی و جوامع انسانی سرشار است از اختلافات،درگیریها و نزاعهاست که بسیاری از آنها منتهی به طرح دعوی در مراجع قضایی میگردند و اصحاب دعوی تحقق رویای دادرسی عادلانه را به ویژه دررسیدگیهای کیفری در سر میپرورانند و بر همین اساس و در طول تاریخ بشریت، تلاشهای گستردهای برای تحقق دادرسی عادلانه شده است. دادرسیعادلانه و رفتار منصفانه از سوی مقامات و مراجع قضایی به هیچ وجه به معنای در نظر گرفتن طرفین دعوی نخواهد بود و این ارفاق غیرمنطقی و عقلایی به متهم یا بزه دیده نیست بلکه بدین معناست که جامعه به این حد از عقلانیت و توانایی رسیده که هدف غایی و نهایی از تصویب قوانین را که همانا ایجاد عدالت و توسعهی آن و پاسداری از حقوق طرفین دعوی باشد، درک نموده است و حاضر به تمکین از نادیده انگاشتن حقوق طرفین دعوی در پرتو الزامات و اصول حقوق بشری که به معنای پیروی از دادرسیهای ناعادلانه است، نمیباشد. یافتههای تحقیق حاکی از این است که قانونگذار کشورمان بصورتدقیق، صریح و مستقل از عنوان جرایم علیه عدالت قضایی در مجموعه قوانی خویش اسم نبرده است، اما با مطالعه و کنکاش در قوانین محرز میشود کهبه صورت پراکنده به این جرایم پرداخته است. از باب تمثیل میتوان به جرایمی مثل شهادت دروغ، رشوه، سوگند، اعمال نفوذ و عدم اجرای احکام توسط مجریان اشاره کرده است. در حیطهی بینالمللی به مثابهی حیطهی ملی( نظر به اینکه عدالت قضایی در معرض تهدید و ارتکاب رفتارهای مجرمانه قرار داشت، باعث شد که در اسناد مختلفی از جمله کنوانسیون مقابله با فساد مریدا مصوب 3002 در ماده 51 ، اساسنامه دادگاه جنایی بینالمللی رم مصوب 5991 در ماده 00 و 05 و کنوانسیون پالرمو مصوب 3005در ماده 32 به این امر مهم بپردازند.

عدالت، جرم، دادرسی عادلانه، عدالت قضایی