محمدرضا فرزادبهتاش - دانشجوی دکترای تخصصی - عضو هیئت علمی دانشگاه - دبیر کمیته مطالعات راهبر
محمدتقی آقابابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت سوانح طبیعی- دانشگاه تهران
هاجر سرمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست - دانشگاه فردوسی مشهد

برنامه ریزی شرایط اضطراری مقوله ای بسیار مهم و پیچیده است. هدف از برنامه ریزی شرایط اضطراری اطمینان از آمادگی جوامع برای مواجهه با بلایا و نیز کاهش خسارت در دو مقوله جانی و مالی می باشد. فرآیند برنامه ریزی به دلیل تغییر در تهدید های طبیعی و محیطی و نیز ابزارهای مدیریت تهدیدات هرگز در حالت سکون باقی نمی ماند و با تشخیص آسیب پذیری های جدید ادامه می یابد. حتی یک فرآیند برنامه ریزی موثر، تغییرات در آسیب پذیری های قدیمی را نیز شامل شده و تغییرات در تکنولوژی و یافته ها را مونیتور می کند که در نهایت این تغییرات، مقابله با شرایط اضطراری و بلایا را ارتقا می دهد. در راستای این فرایند دو مقوله دارای اهمیت ویژه ای است: • مدیریت شرایط اضطراری که اهداف، ساختار و استراتژی هایی را که در ارتباط با حوادث شدید باعث خسارت می شوند را تعریف می کند. • برنامه ریزی شرایط اضطراری که راه های جمع آوری منابع و راه های کنترل رفتار جامعه در راستای کاهش ریسک را تبیین می کند. در این مقاله بر آنیم که، با مطالعه توفان کاترینا و ریتا، و زلزله کالیفرنیا و نورتریج و فوران آتشفشان کوه سنت هلن، به تفاوت های شرایط اضطراری با بلایا و فاجعه پرداخته و در ادامه ارتباط بین بحث برنامه ریزی شرایط اضطراری و مدیریت شرایط اضطراری در راستای فازهای پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی را مورد بررسی قرار دهیم.

برنامه ریزی شرایط اضطراری، مدیریت شرایط اضطراری، مدیریت بحران.