فاطمه طاهرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک و دانشکده ی فنی و مهندسی دانشگاه یاسوج، یاسوج
مهدی زمانی لنجانی - استادیار دانشکده ی فنی و مهندسی گروه عمران دانشگاه یاسوج، اصفهان

بروز پدیده روانگرایی عموما در خاکهای ماسه ای اشباع با تراکم پایین محتمل است. هنگام رخداد زلزله با اعمال نیروهای ارتعاشی به چنین خاکی، تمایل به کاهش حجم سبب افزایش فشار آب منفذی میگردد. در صورتی که افزایش فشار آب حفرهای تا آنجا ادامه یابد که تحت برابر شدن با تنش کل، تنش موثر به صفر برسد. در این شرایط خاک عملا باربری خود را از دست میدهد. با از دست رفتن مقاومت برشی، عملکرد خاک در تحمل بارهای فوقانی، همچون یک مایع غلیظ بوده و در نتیجهی چنین رفتاری سازه دچار نشست، چرخش و تغییر مکانهای جانبی بزرگ شده و حتی ممکن است به راحتی در زمین فرو رود. این پدیده تحت عنوان آبگونگی یا سیلان نیز مطرح گردیده و پیرامون آن بررسیهای نسبتا وسیعی انجام گرفته است. هرچند اغلب لرزش زمین سبب افزایش فشار آب منفذی میگردد اما فعالیتهای مرتبط ساختمانی همانند انفجار و به طور کلی تغییر در تنش ارتجاعی زمین از طریق بارگذاری و باربرداری نیز میتواند سبب نشست و تخریب دیوار گردد. نمونه هایی از این خرابی در زلزله های سال 1964 میلادی نیگاتای ژاپن، زلزله سال 1938 میلادی کوپه ژاپن و زلزله سال 1936 منجیل ایران رخ داده است. در این مقاله پس از بررسی انواع روانگرایی در خاک، روشهای بهسازی خاک در مقابل روانگرایی برای کاهش مخاطرات وارده بیان میگردد

روانگرایی جریانی، روانگرایی تناوبی، تراکم دینامیکی، تراکم ارتعاشی(لرزه ای)