حسین ظفری - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت در سوانح طبیعی دانشگاه تهران و کارشناس د
مجید جودی - مدیر کل بازسازی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
محمد علیزمانی - رییس گروه مطالعات و تحقیقات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

زلزله مخرب سال 1369 گیلان و زنجان و همچنین زلزله سال 1382 بم از جمله مهیب ترین سوانح طبیعی دو دهه اخیر ایران بوده است. وقوع این دو سانحه، سبب تحمیل خسارات فراوان مالی و جانی در مناطق آسیب دیده، بطوریکه در اثر این دو زلزله، قریب به 50 هزار نفر کشته بر جای ماند. از طرفی خسارات فراوان وارده به اماکن مسکونی و تجاری به حدی بود که جهت احیاء مجدد حیات کالبدی مناطق تحت تأثیر سوانح مذکور، بازسازی این مناطق در دستور کار مسئولان ذی ربط قرار گرفت. در زلزله سال 1369 گیلان و زنجان که تقریباً نقطه عطفی در بازسازی های پس از سوانح طبیعی تا آن زمان بود، نقاط قوت فراوانی وجود داشت که مبنای بازسازی های بعدی قرار گرفت؛ مدیران و مسئولان در این زلزله روشهای نوینی را در دستور کار خویش قرار دادند که موفقیت فرآیند این بازسازی را نسبت به گذشته بیشتر نشان می داد. زلزله بم نیز نقطه عطف دیگری در میان بازسازی های اخیر بود؛ چرا که وجود کشته‌های فراوان، تخریب بخش وسیعی از شهر تاریخی بم و نیز مهم‌تر از همه، عدم وجود تجربه مناسب در زمینۀ بازسازی شهری، پیچیدگی این فرآیند را مضاعف نمود. از طرفی با توجه به عمق سانحه و توجه خاص مسئولان و مدیران بازسازی، روش‌های جدیدی در شیوه های مدیریتی بکار گرفته شد که پیش از آن استفاده نشده بود. در این مقاله قصد آن داریم تا با مقایسه تطبیقی مدیریت بازسازی زلزله سال 1369 گیلان و زنجان و زلزله سال 1382 بم در برخی از سیاست های کلان بازسازی، به بررسی تفاوت ها و اشتراکات این دو بازسازی جهت کارآمدتر نمودن مدیریت بازسازی سوانح احتمالی آتی بپردازیم.

مدیریت بازسازی، زلزله سال 1369 گیلان و زنجان، زلزله سال 1382 بم