مجتبی مرادی - کارشناس ارشد تاسیسات آبی ، رئیس گروه آب سطحی مطالعات ، شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی ، اراک ، ایران
سیامک امیری - کارشناس آب سطحی مطالعات ، شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی ، اراک ، ایران

براورد سطح دقیق پوشش برف و حجم آب معادل مربوطه ، به عنوان یکی از عملیات محوری و اساسی در زمینه مدیریت منابع آب بویژه در مناطقی که بارش برف سهم زیادی در نزولات جوی دارد محسوب می شود . لذا مدل سازی ویژگیهای سطحی بارش برف از دیدگاه هیدروکلیمایی نقش بسزایی در زمینه های مختلف دارد. مطالعه پوشش برف با استفاده از تصاویر ماهواره ای از 4 دهه قبل آغاز شده است و طی این مدت الگوریتم های مختلف پردازش تصاویر، جهت تعیین دقیق تر میزان پوشش برف و نحوه پراکندگی آن مورد استفاده قرار گرفته است . از بین سنجنده های اپتیک، سنجنده MODIS به دلیل قدرت تفکیک زمانی و طیفی مناسب و همچنین دسترسی آسان، برای مطالعه سطح پوشش برف مورد توجه می باشد. در تاریخهای 21 لغایت 23 اسفند ماه سال 1389 سامانه بارشی فعال و پرانرژی قسمتهای زیادی از کشور و از جمله استان مرکزی را تحت تاثیر خود قرار داد . این سامانه موجب بارندگی قابل ملاحظه ای در اکثر مناطق استان مرکزی شد که عمده نواحی غرب ، شمال غرب ، جنوب و مرکز استان نیز شاهد بارش برف توسط این سامانه بودند . با توجه به پوشش کم برف در سطح استان قبل از ورود این سامانه و همچنین بارش قابل ملاحظه این سامانه در سطح استان ، بررسی پوشش برف این سامانه و محاسبه آب معادل ان در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است . داده های مورد استفاده در این مطالعه شامل : تصاویر ماهواره ای سنجنده MODIS ، نقشه های توپوگرافی و داده های زمینی ثبت شده در ایستگاه باران سنجی و برف سنجی می باشد . با توجه به زمان بارش برف مورد نظر در این مطالعه که در طی روزهای 21 و 22 اسفند ماه سال 1389 بود ، تصاویر انتخابی از ماهواره نیز در فواصل زمانی قبل از بارش ، پایان بارش و بعد از آن انتخاب گردیدند . با توجه به ارقام چگالی برف در ایستگاههای مورد استفاده و همچنین سطح پوشش برف هر یک از این ایستگاهها در تصاویر ماهواره ای و با استفاده از روش محاسبه تیسن ، با فرض پوشش یکنواخت برف در هر یک از این شبکه ها ، حجم کل بارش برف (آب معادل آن) در بارندگی روزهای 21 و 22 اسفند ماه 1389 در سطح کل استان بالغ بر 401/296 میلیون متر مکعب محاسبه گردید . هر چند این رقم با تخمینهایی همراه است ولی با توجه به عدم وجود ایستگاه برف سنجی در سطح منطقه و همچنین ارائه براوردی از وضعیت بارش برف بسیار حائز اهمیت است .

آب معادل برف ، استان مرکزی ، پوشش برف ، تصاویر ماهواره ، سنجنده MODIS