مهدی عربی - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، دانشکده مهندسی عمران، گروهمهندسی نقشه برداریGIS

اراک در بسیاری از روزهای سال، دچار بحران آلودگی هواست. البته دراکثر شهرهای بزرگ دنیا آلودگی هوا وجود داردو از آن به عنوان یک مشکل نام برده می شود ولی کمتر شهرهایی هستند که در آنها این مشکل تبدیل به بحران شود. بحران اصولاً به حالتی اطلاق می شود که یک مشکل به اندازه ای بزرگ می شود که انجام امور روزمره را مختل می سازد و سازمان هایی که بطور معمول مسئولیت مقابله با آن را دارند به تنهایی از عهده حل آن بر نمی آیند. وضعیت آلودگی هوای اراک اکنون بر مبنای همین تعریف ساده وضعیتی بحرانی پیدا نموده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های جغرافیایی مؤثر در بحران آلودگی هوای شهر اراک صورت گرفته است و با توجه به اهمیت فزاینده آلودگی هوا بر سلامتی جامعه، به اولویت بندی فصول مختلف سال به لحاظ آلودگی هوای شهر اراک در راستای کاهش عوارض منفی ناشی از آن می پردازد. جامعه آماری تحقیق، اطلاعات کسب شده از وضعیت هوای شهر اراک در ماه های مختلف سال،میزان مصرف بنزین در شهر ، تعداد روزهای هوای ساکن، تعداد روزهای وزش باد در جهات مختلف، تعداد روزهای سالم، درصد و حجم گازها و ذرات موجود در هوا می باشدکه با استفاده از نرم افزارهای تحلیل عاملی و فضایی،تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که درجه بالای سکون هوای شهر اراک در فصول پائیز و زمستان، جهت نامناسب وزش باد از جنوب غرب، بعنوان عوامل طبیعی و سه عامل صنایع، اتومبیل و سوخت خانگی، از عوامل (انسانی) اصلی آلودگی هوا در اراک هستند که سالانه بیش از 100 روز سیتم اجتماعی ، اقتصادی، شهر را مختل و به آستانه بحران می کشانند.

آلودگی هوا ، بحران، کلانشهر اراک ، مخاطرات شهری، سکون هوا، وارونگی دمایی