علیرضا شهاب فر - پژوهشکده اقلیم شناسی سازمان هواشناسی کشور
آزاده رامش - پژوهشکده اقلیم شناسی سازمان هواشناسی کشور

با توجه به شرایط جغرافیایی قسمت اعظم خاک ایران در مناطق خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد. در چنین مناطقی زندگی الزاما در ارتباط با آب شکل گرفته و وجود منابع آب کمیت و کیفیت و نیز دائمی یا موقتی بودن آنها همواره در تشکیل اجتماعات انسانی نقش بسزایی داشته است و بطور کلی قنات یکی از روش های قدیمی و در عین حال مناسب استحصال آب در مناطق خشک و بیابانی می باشد که از سال ها پیش توسط ایرانیان نیز به کار رفته و اکنون هم از آن به عنوان یک منبع مهم تامین آب شرب و کشاورزی استفاده می شود. با بروز پدیده تغییر اقلیم جهانی که اثرات آن بر کشور ما در سال های اخیر به صورت خشکسالی های شدید و یا سیلابهای مخرب رخ داده است در طی چندین سال گذشته شاهد افت شدید سطح سفره های آب زیرزمینی رعایت نکردن حریم چاه ها و حفر غیر مجاز چاه های عمیق این روند افت را تشدید نموده است اثر مستقیم افت سطح سفره های آب زیرزمینی در این مناطق به صورت خشک شدن چاه ها و قنوات بوده است که عواقب ثانویه آن نظیر خشک اراضی کشاورزی ، تخلیه روستاها، افزایش مهاجرت به شهرها رشد حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ افزایش بزهکاری و ناهنجاری های اجتماعی ، ... به تبع آن ظاهر شده است در این مقاله به عنوان یک راهکار علمی و در عین حال کاربردی در جهت رفع این مشکل، تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی با روش های مختلف به تفصیل توضیح داده شده است که به طور کل می توان اینگونه بیان کرد استفاده از این روش ها علاوه بر استحصال و مهار آبهایی که به طور سطحی یا زیرزمینی از منطقه خارج می شوند می تواند راه حلی مطمئن و تا حدی ارزان قیمت برای مقابله با عواقب بروز خشکسالی و خشک شدن قنوات و چاه های موجود در سطح کشور باشد.

قنات ، سفره آب زیرزمینی، تغذیه مصنوعی، خشکسالی، مدیریت منابع آب