مژگان سقازاده - استادیار ، دکترای تخصصی قارچ شناسی هیئت علمی تمام وقت
علیرضا خسروی - استاد ، دکترای تخصصی قارچ شناسی هیئت علمی تمام وقت
دنیا نیک آئین - قارچ شناسی گروه میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
احمد عرفان منش - قارچ شناسی گروه میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

گلپر گیاهی گلدار، علفی و چند ساله از تیره چتریان است نام علمی این گیاه Heracleum persicum می باشد که بیشتر در ناحیه های نمناک و مرتفع کوهستانی ایران و حاشیه های آن می روید . این گیاه بومی کشورمان است و در طب سنتی بخوبی شناخته شده است . آفلاتوکسین ها گروه مهمی از سموم قارچی هستند که به دنبال رشد برخی از گونه های آسپرژیلوس بخصوص آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس در مواد غذایی بویژه در مواد غذایی نظیر خشکبار و غلات تولید می شوند آفلاتوکسین ها سیتوتوکسیک، موتاژنیک، تراتوژنیک، و کارسینوژنیک هستند و این اثرات به اثبات رسیده است. این سموم در دوزهای بالا آسیب های کبدی حاد و در دوزهای پایین سرطان کبد ایجاد می نمایند. در این بررسی اثرات اسانس گلپر بر روی رشد و مهار توکسین زایی آسپرژیلوس پارازیتکوس مورد ارزیابی قرار گرفت . بدین منظور تولید آفلاتوکسین توتال در محیط YESB پس از پنج روز در 25 درجه سانتی گراد متعاقب عصاره گیری از کشت با روش HPLC (کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا) اندازه گیری شد. در این محیط ها غلظت های متفاوتی از اسانس گلپر اضافه گردید. در این بررسی مشخص شد که غلظت 0/6mg/ml این اسانس رشد قارچ را تا 72/3% کاهش می دهد (با روش Broth Dilution Method) ولی تولید توکسین به میزان 37/5% کاهش یافت در غلظت 0/9mg/ml رشد کاملا متوقف گردید و تولید توکسین تا 69/8% کاهش یافت. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که اسانس اسن گساه مس تواند در آینده به عنوان یک ماده افزودنی نسبتا بی خطر در جیره های غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

گلپر، آسپرژیلوس پارازیتکوس، آفلاتوکسین