نرگس درخشانی - گروه علوم گیاهی دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس تهران
مظفر شریفی - گروه علوم گیاهی دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس تهران
ناصر صفایی - گروه علوم گیاهی دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس تهران

گیاه شابیزک (Atropa belladonna) از تیره سیب زمینی (Solanaceae ) از این نظر که دارای تروپان آلکالوئیدهای مهم ، آتروپین و اسکوپولامین هستند در زمره گیاهان دارویی قرار می گیرد این آلکالوئیدها ارزش دارویی وسیعی دارند و به عنوان داروهای ضد انقباض و تشنج ، تقویت کننده عضلات قلب ، گشاد کننده قرنیه در سنجش بینایی ، کاهش دهنده علائم پارکینسون از جمله لرزش و گرفتگی عضلات به کار برده می شوند به علت کم بودن غلظت این ترکیبات در گیاه کامل از روش کشت تعلیقی ریشه های موئین حاصل از تراریختگی قطعات جدا کشت گیاه با باکتری خاکزی Agrobacterium rhizogenes AR 15834 استفاده شد همچنین در این تحقیق به منظور افزایش رشد در جهت تولید متابولیت های ثانویه (آتروپین و اسکوپولامین) ، اثر تنشی غلظت های مختلف عصاره سلولی قارچ Fusarium graminearum بر برخی پارامترهای رشد از قبیل وزن تر و خشک در کشت تعلیقی ریشه موئین گیاه شابیزک مورد بررسی قرار گرفت این آزمایش در چهار غلظت عصاره (صفر، 10، 20 و 40 میلی گرم در لیتر) انجام شد. ریشه های تیمار شده در محیط MS بدون هورمون روی شیکر با دور 110 بر دقیقه در محدوده دمایی بین 23 تا 27 درجه سانتیگراد و در تاریکی به مدت یک هفته رشد کردند واکشت ریشه های موئین هر دو هفته یکبار صورت گرفت و زمان اعمال تیمار یک هفته پس از تیمار بود آزمایش در چهار تکرار انجام شد و نتایج نشان می دهد که با افزایش غلظت الیسیتور ، رشد در وزن تر و خشک نسبت به نمونه کنترل بیشتر شده و غلظت 40 میلی گرم در لیتر بهترین اثر را بر رشد ریشه های موئین داشته است نتایج اینطور پیشنهاد می کند که عصاره سلولی قارچ Fusarium graminearum می تواند به عنوان الیسیتور موثری بر افزایش رشد ریشه های موئین گیاه شابیزک در کشت تعلیقی بکار رود.

شابیزک، گیاهان دارویی، فوزاریوم