سارا غفوریان ورجوری - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی
سید ابوالقاسم محمدی - استاد زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تبریز ژنومیک و ژنتیک مولکولی مدیر قطب علمی اصلاح نباتات مولکولی
سعید اهری زاد - دانشگاه تبریز دانشکده کشاورزی گروه زراعت و اصلاح نباتات

اطلاع از سطح تنوع ژنتیکی و روابط افراد برای تولید ارقامی با کیفیت و کمیت بالای محصول و مقاوم به با تنش های زیستی و غیر زیستی ضروری است در این پژوهش تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی 12 اکوتیپ بومی ایران و 2 رقم خارجی گیاه دارویی بادرنجبویه با استفاده از نشانگرهای رتروترانسپوزونی IRAP ارزیابی گردید برای کثیر قطعات ژنومی، از هفت اغازگر رتروترانسپوزونی مبتنی بر LTR های جو و ترکیب آنها استفاده شد از مجموع 28 آغازگر منفرد و جفت ، هشت آغازگر تکثیر مناسب و قابل امتیازدهی تولید کردند تکثیر تعدادی زیاد قطعات ژنومی حاکی از وجود رتروترانسپوزون هایی با LTR های مشابه جو در باردنجبویه است میانگین میزان اطلاعات چند شکلی (PIC) و شاخص نشانگر (MI) به ترتیب برابر با 0/27 و 14/39 برآورد شد که نشان دهنده کارایی بالای این نشانگرها در تمایز جمعیت های بادرنجبویه بود. تجزیه خوشه ای بر اساس الگوریتم ها و ضرایب فاصله مختلف ژنوتیپ های مورد بررسی به پنج گروه منتسب کرد که این گروه بندی تا حدودی با منشا جغرافیایی آنها مطابقت داشت تجزیه به بردارهای اصلی گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ای را تایید کرد. در این تجزیه دو بردار اصلی اول ، 65/36 درصد واریانس مولکولی بین ژنوتیپ ها را تبیین کردند. تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که واریانس درون جمعیت ها بیش از واریانس بین آنها بوده و حدود 75% واریانس مولکولی کل را در بر داشت. گروه بندی جمعیت ها بر اساس فاصله نی آنها را در سه گروه اصلی قرار داد.

بادرنجبویه، تنوع ژنتیکی، روابط خویشاوندی، نشانگرهای رتروترانسپوزون