رمضان کلوندی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان
کیوان صفی خانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

این تحقیق با هدف شناسایی رویشگاه های گونه دارویی Teucrium polium در استان همدان و بررسی تاثیر رویشگاه های مختلف بر عملکرد ماده موثره این گونه در استان همدان به اجرا درامد روش بررسی پوشش های گیاهی در برگیرنده گونه مذکور در مناطق مورد مطالعه با استفاده از روش نوین DSS(Determination 0f special station) انجام گرفت در هر رویشگاه مورد مطالعه از اندام های هوایی فوق الذکر در فصل گلدهی کامل و نمونه های خاک هر رویشگاه در برگیرنده ان برداشت صورت گرفت از اندام های هوایی برداشت شده و خشک شده در مجاورت هوای گونه مورد مطالعه در رویشگاه های مورد برداشت (5رویشگاه) نیز با استفاده از روش تقطیر با آب به طور جداگانه اسانس گیری به عمل آمد و بازده اسانس های هر رویشگاه نیز تعیین گردید ترکیبات تشکیل دهنده همه اسانس ها با استفاده از دستگاه های GC و GC/Mass مورد شناسایی قرار گرفتند این تحقیق منجر به شناسایی رویشگاه های این گونه در سطح استان گردید و لیست فلوریستیک گونه های همراه این گونه در رویشگاه های مورد مطالعه به طور کامل شناسایی شد و و اتو اکولوژی گونه مورد مطالعه در رویشگاه های مورد بحث برای این گونه مشخص گردید استخراج اسانس گونه مریم نخودی (Teucrium polium) در 5 رویشگاه مورد بررسی نشان داد که بالاترین بازده اسانس این گونه متعلق به کد TPDF یعنی مربوط به منطقه همدان بعد از دره مراد بیگ سمت راست از ارتفاعات الوند اارتفاع 2220 متر و در شیب شرقی و کمترین بازده اسانس این گونه متعلق به کد TPLF یعنی مربوط به منطقه همدان ، ملایر، جاده روستای جوزان، شیب شمال و شمال شرقی از ارتفاعات لشکر و در ارتفاع 1850 متری می باشد . تجزیه فیتوشیمی اسانس روغنی جمعیت های 5 گانه گونه آویشن در مرحله گلدهی منجر به شناسایی 24 ترکیب مختلف در آن شد. ترکیب های تشکیل دهنده شاخص اسانس این گونه در مرحله گلدهی شامل آلفا پینن (14/86%- 5/81%) ، بتا پینن (41/29%- 7%) ، لیمونن (6/33%- 4/09%) بتاکاریوفیلن (11/60-3/26%) ، ژرماکرن - D ا (11/84%- 1/83%) ، بی سایکلوژرماکرن (9/92%- 1/79%) ، بورنیل استات (22/30%) و سیمول (16/64%) بودند بر اساس ترکیبات فوق دو کموتایپ برای گونه Teucriam polium شامل کموتایپ بورنیل استات- سیمول و کموتایپ بتاپینن معرفی گردید.

گیاه دارویی Teucrium polium، روش نوین DSS، اسانس روغنی، GC و GC ، Mass، ماده موثره