علی رضایی - استاد ، جراحی دامپزشکی، گروه علوم بالینی دانشکده دامپزشکی واحد تبریز
چنگیز احمدی زاده - مربی، میکروبیولوژی ، دانشجوی دکترای تخصصی میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
بهبود جعفری - مربی، میکروبیولوژی ، دانشجوی دکترای تخصصی میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

بهبود زخم در برخی از بیماری ها و اختلالات مزمن به یکی از چالش های علم پزشکی تبدیل شده است به همین دلیل ترکیبات جدیدی که به منظور تسریع التیام زخم تهیه می گردد مورد استقبال واقع می گردد. انتظار می رود گیاه دارویی مورد با دارا بودن اثرات ضد میکروبی ضد التهابی ، انتی سپتیک و ضد احتقانی موجب تسریع فرایند التیام زخم گردد . در این تحقق اثرات ضد التهابی و ترمیمی جراحی پوست موش صحرایی در مطالعه هیستومتریک و هیستوپاتولوژیک عصاره گاه مورد بررسی شد . پس از القای بیهوشی در 50 موش صحرایی با استفاده از پانج بیوپسی با قطر 23 میلیمتر یک زخم دایره ای شکل تمام ضخامت در پشت هر کدام از آنها ایجاد شد و روند التیامی در 5 گروه شامل پماد عصاره گیاه مورد 10% و 5% ، اکسید روی، اوسرین و شاهد مورد مطالعه قرار گرفت تجویز داروها و اندازه گیری زخم ها با آنالیز تصاویر دیجیتالی توسط نرم افزار MATLAB v.7.8 به مدت 28 روز صورت پذیرفت. جهت مطالعات میکروسکوپی در روزهای 0، 3، 7، 14، 21 و 28 از محل ترمیم نمونه برداری شده و نماهای ریزبینی با توجه به فاکتورهای ادم و واکنش آماسی ، پرخونی و خونریزی، فیبروپلازی، بازسازی بافت پوششی، انقباض زخم، کلاژنیزاسیون و بلوغ نسج گرانوله رتبه بندی شد بعد از مطالعه هیستوپاتولوژی و محاسبه برآیند کلی التیام زخم برای هر دارو نتایج بدست آمده با نرم افزار SPSS v.17 تجزیه و تحلیل شد با تکیه بر یافته های ژئومتریک دوره تیمار در گروه درمان با دوز پایین (5%) عصاره گیاه مورد بیشترین و در گروه درمان با دور بالا (10%) عصاره مورد کمترین میزان جمع شدگی زخم مشاهده شد. همچنین بر اساس نتایج هیستوپاتولوژیکی ، برآیند کلی التیام گروه دوز پایین در هفته دوم و سوم بهتر از سایر گروه ها بوده و نسج ترمیمی یافتگی بهتری نسبت به گروه های دیگر داشت نتایج حاصله حاکی از آن است که عصاره گیاه مورد با دوز 5% نسبت به اکسید روی عامل موثرتری در التیام زخم های جلدی تمام ضخامت می باشد.

مورد، التیام زخم، ضد التهاب، پوست، موش صحرایی