مجید صالحی نیا
سارا کامران - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه همدان، ایران

بررسی فرآیند رشد و توسعه شهرها در کشورهای در حال توسعه، کاهش سطح کیفیت زندگی را در این شهرها نشان می دهد. رشد سریع شهرنشینی و توسعه کالبدی ناهماهنگ و بی برنامه شهرها، باعث شده است این شهرها با مشکلات زیادی روبرو شوند؛ که از تبعات اصلی آن می توان به کاهش سرانه کاربریهای خدماتی اشاره کرد. دستیابی به خدمات شهری بعنوان یکی از معیارهای مهم کیفیت زندگی شهری شمرده می شود. هدف اصلی که در این پژوهش دنبال می شود، ارزیابی و نحوه ارتقاء کیفیت زندگی شهری بر اساس استانداردها و نظریه های پایه دستیابی کمی و کیفی به خدمات عمومی شهری می باشد. پژوهش بر آن است تا با بررسی شاخص های کیفیت زندگی شهری به شناسایی معیارها و زیرمعیارهای محیطی مؤثر بر آن پرداته و نقش میزان دستیابی به خدمات شهری به عنوان یکی از معیارهای اصلی کیفیت زندگی شهری و رضایتمندی شهروندان را مشخص نماید. شاخص های کیفیت زندگی، شاخص های زیبایی شناختی، اقتصادی، اجتماعی، مسکن، خدمات شهری و حمل و نقل را شامل شده، که از این میان شاخص خدمات شهری مورد تحلیل قرار گرفته که شامل معیارهای دستیابی به خدمات تجاری، خدمات آموزشی، خدمات تفریحی و گردشگری، خدمات اداری- انتظامی، خدمات ورزشی، خدمات فرهنگی و هنری و خدمات درمانی می شود. برای سنجش اینمعیارها، مطالعه موردی در محله کردآباد اصفهان با وسعت 85 هکتار و 12376 نفر جمعیت انجام پذیرفت. در تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده، با بهره گیری از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل شبکه ای (Network Analysis)، میزان دستیابی واحدهای مسکونی به کاربری های خدماتی بدست آمده و رابطه آن با میزان کیفیت زندگی که بر اساس الگوی ذهنی ساکنان از طریق پرسشنامه، سنجیده شده و با استفاده از نرم افزار SPSS ضریب همبستگی میان رضایتمندی شهروندان و دستیابی به هر کدام از خدمات شهری بررسی شده است. نتایج حاصل از بررسی بین این متغیرها، نشان می دهد که میزان دستیابی به خدمات شهری با میزان کیفیت زندگی رابطه معناداری دارد. بدین معنی که با افزایش دستیابی به خدمات شهری، میزان رضایتمندی ساکنان افزایش یافته و در نتیجه کیفیت زندگی، افزایش می یابد.

کیفیت محیط زندگی، خدمات شهری، تحلیل فضایی، رضایتمند، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی