احسان بابائی سالانقوچ - دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اصفهان
محمد مسعود - دکتری شهرسازی، دانشیار دانشگاه هنر اصفهان

؛«شهر اسلامی» مفهومی پیچیده، چند بعدی و میان رشتهای است که نظامهای علمی مختلف در پی معرفی و تبیین آن بودهاند و به تبع آن حجم قابل توجهی از دیدگاهها و رویکردها در این خصوص ارائه شده است، بااین وجود هنوز سوالات بسیاری در خصوص ماهیت، چیستی و ویژگیهای آن مطرح است. با توجه بهاهمیت این «مفهوم» در پژوهش ها و تلاش های مرتبط با سازماندهی محیطی مناسب زیست اسلامی مسلمانان و در تبیین ماهیت «شهرسازی اسلامی»، مقاله حاضر بر آن است تا در بستری میان رشته ای و با رویکردی کیفی، به تحلیل و دسته بندی نظریه های مختلف مرتبط با آن در ادبیات فارسی زبان بپردازد. نتایج حاصل ازپژوهش نشان میدهد که به تبع گستردگی نظام های علمی دخیل در این عرصه، نظریات و رویکردهای متنوع و گاه متضادی در خصوص این مفهوم ارائه شده که گرچه ارائه تعریفی مشخص از «شهر اسلامی» مبتنی بر ادبیات فارسی زبان را مشکل مینماید، اما میتوان آنها را ذیل هفت دسته اصلی طبقهبندی کرد که عبارتند از: شهر اسلامی به مثابه آرمانشهر، شهر اسلامی به مثابه واقعیت، شهر اسلامی به مثابه محصول (ماهیتی تبعی)، شهر اسلامی به مثابه موجودیتی متنی، شهر اسلامی به مثابه ماهیتی منحصر به فرد، شهر اسلامی به مثابه ماهیتیفراکالبدی و شهر اسلامی به مثابه موجودیتی حقوقی.

اسلام، رویکردها، شهر اسلامی، طبقه بندی