زهرا ذلیکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی شاهنظری - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

به دنبال زهکشی اراضی شالیزاری، آهن قابل جذب محلول خاک در معرض آبشویی قرار میگیرد که ممکن است با خارج شدن آهن از منطقه توسعه ریشه، وضعیت تغذیه ای گیاه با مشکل مواجه شود. لذا تحقیقی با هدف بررسی تاثیر زهکشی زیرزمینی بر تغییرات آهن قابل جذب برای گیاه در فصل کلزا و برنج در اراضی شالیزاری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش عبارت بودند از: کرت های تحت چهار سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی با فاصله 30 متر و عمق نصب 9/0 متر (D0.9L30S)، فاصله 30 متر و عمق نصب 65/0 متر (D0.65L30S)، فاصله 15 متر و عمق نصب 65/0 متر (D0.65L15S) و یک سیستم زهکشی دو عمقی (Bi-level S) (با فاصله 15 متر و اعماق نصب 65/0 و 9/0 متر بصورت یک در میان) همگی با پوشش معدنی و زهکش با فاصله 15 متر و عمق نصب 65/0 متر با پوشش مصنوعی (D0.65L15F). مقدار آهن قابل جذب خاک از اعماق (30-0)، (60-30)، (90-60) سانتی متری در کرت شاهد و کرت های تحت زهکشی زیرزمینی در ابتدا و پایان فصل کلزا و ابتدای فصل و بعد از زهکشی میان و پایان فصل برنج اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، با وجود زهکشی در فصل کلزا و برنج، آهن قابل جذب خاک در عمق (30-0) و (60-30) سانتی متری در پایان هر فصل در همه تیمارها افزایش داشته که این مقدار افزایش در عمق (30-0) سانتی متری شدت بیشتری داشت. مقادیر متناظر در عمق (90-60) سانتی متری در تیمارها کاهش جزئی نشان داد. با افزایش غلظت آهن تا عمق 30 سانتی متری خاک می توان این طور نتیجه گرقت که بنظر می رسد آهن قابل جذب در عمق توسعه ریشه حتی بعد از زهکشی پایان فصل برنج نیز کاهش نخواهد یافت.

آبشویی، آهن، اراضی شالیزاری، زهکشی