مریم زاهدی فر - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه فسا
سید علی اکبر موسوی - استادیار بخش علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

مقاومت خاک به مرطوب شدن برای دورههای زمانی چند دقیقهای، چندساعته و یا بیشتر آبگریزی خاک نامیده می شود. این ویژگی که اغلب به دلیل وجود ترکیبات آلی ازجمله اسیدهای چرب، مومها، تاننها و صمغها ایجاد میشود سبب کاهش ظرفیت نفوذ آب به خاک و قابلیت دسترسی آب برای گیاهان و همچنین سبب افزایش رواناب سطحی و فرسایش خاک و اثر بر میزان تبخیر از سطح خاک میشود. عوامل متعددی از جمله نوع مواد آلی خاک و نوع پوشش گیاهی، رطوبت خاک، اقلیم، بافت خاک و آتشسوزی بر آبگریزی خاک تاثیر دارند. با توجه به اهمیت موضوع آبگریزی در نفوذ، تبخیر، فرسایش و موازنه آب خاک، این تحقیق با هدف بررسی تاثیر 3 درصد بقایای گندم و 3 درصد خاکستر حاصل از آن بر مدت زمان نفوذ آب در خاک و میزان آبگریزی خاک در سه خاک آهکی با بافتهای رسی، لوم سیلتی و رس شنی ار استان فارس انجام شد. نتایج نشان داد به طور کلی اثر تیمارهای به کار برده شده و همچنین اثر متقابل تیمارها و بافت خاک بر مدت زمان لازم برای نفوذ قطره آب در خاک و آبگریزی خاک در سطح احتمال 5 درصد معنی دار است در حالی که اثر بافت خاک بر این ویژگیها از نظر آماری معنیدار نبود. میانگین مدت زمان نفوذ قطره آب در هر سه خاک مورد مطالعه کمتر از 5 ثانیه بود و هر سه خاک در کلاس آبگریزی صفر (قابل مرطوب شدن) واقع شدند و از نظر میزان آبگریزی تفاوت معنیداری بین آنها وجود نداشت.

مدت زمان نفوذآب درخاک ، بافت رسی ، بافت لوم سیلتی ، بافت رس شنی ، کلاس آب گریزی خاک