مرجان شفیع زاده - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست پردیس البرزدانشگاه تهران
محمدعلی زارع چاهوکی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

تغییرات جمعیتی و رشد شهرنشینی موجب مصرف غیر بهینه منابع شده است. این مسئله در مورد منابع طبیعی و زیست محیطی نیز صادق است . امروزه حفظ منابع طبیعی و محیط زیست از اساسی ترین پیش نیازهای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها به شمار می رود. توسعه پایدار موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و بویژه کشورهای در حال توسعه است. با توجه به اینکه مردم ذینفع اصلی در فرآیند توسعه پایدار هستند لذا توجه به رویکرد جامعه محور در مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست ضروری است. بنابراین رویکرد جامعه محور در مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست باید مبتنی بر مالکیت و مدیریت مردم باشد تا بتواند بستر مناسبی برای تحقق عدالت ایجاد نماید و ضامن حفظ حقوق مردم گردد. برای استفاده پایدار از منابع و در نتیجه توسعه پایدار، توجه به نقش مردم در این چرخه بسیارمهم می باشد. علاوه براین در کنار این رویکرد ، ارتباط مردم با سایر بخشهای جامعه و نهادهای دولتی زیاد شده و زمینه حضور مؤثر و مشارکت همه جانبه ذینفعان در فعالیت های مختلف توسعه پایدار، چه در بخش برنامه ریزی و چه در اجرا و نظارت فراهم می شود. دخالت جامعه در مدیریت منابع موجب می شود که افراد وجوامع بومی در قبال محیط زیست و منابع طبیعی و در نتیجه توسعه پایدار جامعه شان احساس مسئولیت کنند و ظرفیت و توان خود را درجهت اعتلای خود و جامعه فزونی بخشند. مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست جامعه محور بطور معمول دیدگاهی است از یک مکانیزم برای هر دو اهداف محیط زیستی و اقتصادی_اجتماعی که بهره برداری و حفاظت از اجزای اکوسیستم را به تعادل می رساند

منابع طبیعی ، محیط زیست ، توسعه پایدار ، مشارکت ، رویکرد جامعه محور