صادق صابری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
حسن احمدی - استاد و مدیر گروه دانشکده آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که بطور جدی منابع طبیعی، رفاه بشر و حتی حیات انسان را تهدید می کند. فرسایش پاشمانی اولین مرحله در فرآیند فرسایش شناخته شده که نتیجه ی بمباران سطح خاک بوسیله ی قطرات باران است. قطرات باران با تخریب سطح خاک، ذرات خاک را جا به جا و ساختمان خاک را تخریب می کنند. جدا شدن ذرات خاک توسط قطرات باران و انتقال ذرات جدا شده توسط رواناب، دو فرایند پایه ای فرسایش خاک می باشند. در این تحقیق به بررسی مقادیر مختلف پلی اکریل آمید آنیونی (0، 2، 4 و 6 میلی گرم بر متر مربع) در شیب های 0، 7، 9 و 14 درجه در خاک با بافت مارن، تحت شدت بارندگی 45 میلی متر در ساعت به مدت 10 دقیقه و در سه تکرار با استفاده از باران ساز و کاسه پاشمان در آزمایشگاه پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که با افزایش شیب مقدار فرسایش پاشمانی افزایش یافته (تیمار شاهد در شیب 0 درجه 59/3 گرم بر متر مربع پاشمان، تیمار شاهد در شیب 14 درجه 73/3 گرم بر متر مربع پاشمان داشته) و همچنین نتایج نشان می دهد که استفاده از ماده پلی اکریل آمید در کنترل فرسایش پاشمانی موثر بوده است. میزان 6 کیلوگرم در هکتار ماده پلی اکریل آمید بیشترین تأثیر را در کنترل فرسایش پاشمانی داشته به طوری که در شیب های 0، 7، 9 و 14 درجه به ترتیب به میزان 32/7، 34/6، 40 و 36/7 درصد نسبت به تیمار شاهد فرسایش پاشمانی را کاهش داده است. یافته های این تحقیق برای مدیریت بهتر خاک های کشاورزی، ضمن تولید پایدار و حفاظت خاک، مفید است.

پلی آکریل آمید، فرسایش پاشمانی، شیب، باران ساز، مارن