سمیه زنگنه - دانش آموخته کارشناسی ارشد، ژئومورفولوژی ،دانشگاه خوارزمی،تهران
امیر کرم - دانشیار گروه ژئومورفولوژی،دانشگاه خوارزمی،تهران
عیسی مرادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد ،هیدرو ژئومورفولوژی ،دانشگاه خوارزمی،تهران

هدف ازاین تحقیق ارزیابی زمین جهت شناخت موانع و محدودیتهای توسعه فیزیکی سکونتگاه های شهر اراک با استفاده ازفرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP در محدودهای به مساحت 7178/9 کیلومترمربع و یا 24/4درصد کل مساحت استان مرکزی می باشد. برای رسیدن به این هدف نقشههای توپوگرافی قدیم و جدید محدوده مورد مطالعه، نقشههای زمینشناسی، تصویرماهوارهای لندست ETM ، نقشه محدوده شهراراک، آمارهای اقلیمی و سایر اطلاعات مورد نیاز اخذ شد و با استفاده ازمدل AHP فرایند تحلیل سلسله مراتبی در سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS نقشههای مربوط به محدودیت پارامترهایژئومورفولوژی و طبیعی شهر اراک تهیه شد. سپس یک نقشه نهایی بدست آمد که منطقه مورد مطالعه در این نقشه ها به 5 ناحیه از محدودیت بسیارکم تا محدودیت بسیارزیاد از نظر توسعه فیزیکی طبقهبندی شد. مساحت نواحی با محدودیت زیاد وبسیارزیاد برابر22/24 درصد از کل مساحت محدوده بوده و مساحت نواحی با محدودیت کم و بسیارکم برابر 50/82 درصد ازکل مساحت منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل AHP بوده است. هشت پارامتر محدودیت زا یعنی شیب ، ارتفاع ، زمین شناسی، فاصله از شهر، فاصله از رودخانه، تناسب خاک،کاربری اراضی و فاصله ازروستا محدودیتهایی را برای شهراراک ایجاد کرده اند.ازنتایج بدست آمده از بررسی نقشههای نهایی این است که، بخشهای غربی و جنوبی شهراراک با محدودیت توسعه فیزیکی مواجه می باشد. از دیگر نتایج این تحقیق اینکه مناسب ترین مکانها برروی نقشه نهایی AHP برای توسعه فیزیکی آینده شهراراک، بخشهای شمالی وشرقی محدوده تشخیص داده شده است.

اراک، ارزیابی زمین، توسعه شهری ، ژئومورفولوژی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی