کتایون پلاسعیدی - دانشجوی دکترای باستان شناسی مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین و رئیس انجمن ایلام شناسی ایران

وجود تعداد زیادی معادن مس درحوزه کرمان یکی ازدلایل عمده رونق فلزکاری درمحوطه باستانی شهداد و جیرفت است کشف اشیاء فلزی بی شماردرگورها، شاهد این مدعاست از اواخر هزاره چهارم ق م ودرطول هزاره ستوم ق م شهدادیکی از مراکز تهیه اشیاءفلزی و مس بصورت شمش جهت صدوربه ایلام و بین النهرین و غرب ایران بود فلزکاران شهداد ی هنرمندان بسیار ماهری بودند که در ساخته های خودتمام تناسب و رموز خلق اثرهنری رالحاظ می کردند مجموع اشیاء فلزی شهداد در تاریخ فلزکاری ایران جایگاه و منزلتی ویژه دارد ازآن جمله می توان به چند شیء فلزی منحصربه فرد یادکرد،مانند: پرچم مفرغی که برفراز آن عقابی درحال پرواز است و یا چندین بفقاب مسی،مفرغی با نقش غزالان ویانقش ماربصورت برجسته وهمچنین نقش ماهی و خرچنگ که موضوع موردبحث این مقاله است از تمدن جیرفت نیزهماننداین گونه ظروف یافت گردیدهاست لاکن تعدادوتنوع شهداد را نداشته وتنها یک ظرف بدان فرم و تکنیک درساخت و آن هم بانقش عقاب بدست آمده است به هرحال بطوریقین کاربرد این نقوش بروی ظروف ریفه درباورهاو اعتقادات این اقوام داشته وبابرسی نقوش این ظروف که جنبه نمادهای اسطوره ای دارند می توانیم به بررسی افکارو عقایدایشان بپردازیم به هرحال اسطوره ها ایینه هایی هستند که تصاویری را ازورای هزاره ها منعکس می نمایند و آنجا که تاریخ و علم با ستان شناسی خاموش می مانند اسطوره ها به سخن درمی آیند و فرهنگ آدمیان را از دوردست ها به زبان آورده و افکار بلند مردمان ناشناخته ولی اندیشمند را دردسترس ما می گذارند دراین مقاله باتوجه به اینکه تاکنون دراین خصوص پژوهشی صورت نگرفته ،سعی می شود تاعلاوه بر بررسی نقوش جانوران دراسطوره ها وباورهاو اعتقادات مردمان آن سرزمین ها درخصوص معرفی خود ظروف و تکنیک ساخت آنها و احتمالات تاثیرو تاثرات آنها نسبت به مناطق دیگر به بررسی و مطالعه بپردازد

تکنیک ساخت ، هنرفلزکاری،جانوران اسطوره ای، بفقاب های منحصربه فرد،شهداد،جیرفت