سروش ذبیح اللهی - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ایلام
عباس جمشیدی باختر - کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

وجود شرایط سخت زندگی در جنگل های زاگرس شمالی از لحاظ محیطی، اقتصادی و اجتماعی جنگل نشینان را از لحاظ تأمین معیشت به شدت به دام وابسته نموده است که نتیجه آنف ایجاد الگوهایی متفاوت از لحاظ نحوه اداره جنگل با توجه به نوع دام موجود در منطقه می باشد. با هدف تعیین رابطه نوع دام و اثرات آن بر جنگل، جنگل های بلکه و هواره خول در شهرستان بانه که با دو الگوی متفاوت اداره می گردند انتخاب شدند. به منظور دستیابی به هدف این پژوهش، در هر کدام از دو منطقه مذکور، دو توده به مساحت 30 هکتار که از لحاظ شیب، جهت، ارتفاع و ترکیب گونه ای (تیپ ویول- دارمازو که گونه های خوش خوراکی برای دام ها هستند) تا حدود زیادی به هم شبیه بودند انتخاب گردیدند و در هر منطقه، تعداد 30 قطعه نمونه مربعی شکل به ابعاد 20x20 متر به روش منظم- تصادفی پیاده شدند. در هر قطعه نمونه مشخصه های قطر برابر سینه و ارتفاع درختان و همچنین تعداد زادآوری موجود در قطعات نمونه اندازه گیری شدند. به منظور مقایسه مشخصه های مورد اندازه گیری در دو منطقه، از آزمون T مستقل استفاده گردید. طبق نتایج، مشخصه های قطر برابر سینه درختان و تعداد زادآوری در دو منطقه با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند، به طوری که قطر برابر سینه درختان در جنگل بلکه و تعداد زادآوری در جنگل هواره خول دارای بیشترین مقدار بودند. اما برای مشخصه ارتفاع درختان در دو منطقه اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. در کل مشخص گردید نوع دام بر هر سه مشخصه اندازه گیری شده تأثیر گذار است. با توجه به آمار بدست آمده از این تحقیق و با توجه به نقاط ضعفی که برای الگوی آرمرده معرفی گردید، می توان الگوی هواره خول را به منظور تضمین بیشتر پایداری جنگل به عنوان الگوی برتر معرفی نمود. به منظور حل مشکلات جنگل بلکه که از الگوی آرمرده پیروی می کند و سوق دادن آن به سمت الگوی هواره خول، می توان استفاده از حفاظت فردی (پرچین) و درنظر گرفتن مکان های مخصوصی جهت پرورش بز مرخز را پیشنهاد نمود

نوع دام، الگوی آرمرده، الگوی هواره خول، بانه، زاگرس شمالی