مروارید طبیانی - کارشناس ارشد معماری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد قزوین
محمدصادق فلاحت - عضو هیات علمی گروه معماری، دانشگاه زنجان

بهره برداری حداکثر از هر مجموعه معماری نیازمند سازماندهی فضایی است. تفکیک فضای معماری به دو فضای بیرونی و درونی که به وسیله عناصر کالبدی صورت می گیرد، فضای سوم (فضای مابین) را ایجاد می کند که علاوه بر انفصال، اتصال دو فضا را نیز مقدور می سازد. علاوه بر آن عناصر اصلی در هر مجموعه معماری، نیازمند مفصل هایی هستند که بتوانند به بهترین نحو روابط بین عناصر اصلی را با توجه به سلسله مراتب برقرار سازند. بررسی ها نشان می دهد که فضاهای مابین عموماً سه ویژگی کالبدی، عملکردی و معنایی را بطور همزمان دارند ولی با توجه به بسترقرارگیری آنها یکی از این ویژگی ها قوت می یابد. عدم حضور فضای مابین در هر مقیاس (کلان، میانه و خرد)، سبب بروز مشکل در سازماندهی فضایی مجموعه معماری خواهد شد. همچنین اگر از فضای مابین بیش از قابلیت های آن استفاده شود موجب بحران و نارضایتی در مجموعه می شود. هدف اصلی این پژوهش شناسایی مفهوم فضای مابین و اصول طراحی آن در راستای خلق مجموعه های معماری می باشد. این مقاله می کوشد به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب درباره مفهوم فضای مابین و نیز بررسی نمونه فضاهای مابین در مجموعه های معماری به یافتن معیارهای طراحی این فضا جهت سازماندهی فضایی بپردازد.

فضای مابین، مفصل، عناصر اصلی، مجموعه معماری، سازماندهی فضایی