احمد موسی زاده گیلانده - کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، پردیس دانشگاهی، دانشگاه گیلان
شهرام بهمن تاجانی - استادیار، دانشگاه پیام نور، دکتری حقوق بین الملل،ص پ. ۱۹۳۹-۳۹۹۳تهران- ایران

تاریخ داوری بین المللی، از نیمه دوم قرن بیستم با حقوق قراردادهای نفت و گاز و تحولات آن ممزوج و درهم تنیده شده است به طوری که رویههای داوری این دوران، انعکاس وسیعی است از تحولات ژئوپولتیک و تغییر در معادلات سیاسی، اقتصادی روابط بینالملل، که لزوم تغییر و تجدیدنظر در ساختارها و ماهیت قراردادهای بینالمللی نفت و گاز را آشکار مینماید. بسیاری از معاهدات نفت و گاز روال عادی خود را طی میکنند اما در بعضی از قراردادها، طرفین قرارداد دچار اختلاف میگردند و یکی از مکانیزم های حل و فصل اختلافات داوری است. پس از سیر و گذار از مراحل متعدد در گنجاندن شرط داوری در معاهدات مذکور و تجربه اندوزی ناشی از تحولات ایجاد شده در زمینهی قراردادهای بینالمللی نفت و گاز و حتی خدمات انرژی، هنوز هم ضرورت حل و فصل اختلافات قراردادی با استفاده از روشهای داوری مورد نظر طرفین کلیه قراردادهای بینالمللی در این زمینه میباشد. در راستای اثبات این موضوع میتوان به تصویب معاهده منشور انرژی که توسط تعدادقابل توجهی از کشورهای عضو سازمان جهانی تجارتWTO که یکی از بزرگترین و جدیدترین سازمانهای جهانی در زمینه تجارت میباشداشاره نمود و با توجه به اهمیت دادن به روش داوری در حل و فصل اختلافات در مفاد این منشور میتوان دریافت که روش داوری و طرق مختلف آن یکی از بهترین روشهای حل اختلافی است که در نظریات و عقاید دولت مردان و بازیگران موثر عرصه تجارت بینالمللی خصوصاً تجارت نفت و گاز و خدمات انرژی همچنان از الویت ویژه و خاصی برخوردار میباشد

معاهدات بینالمللی انرژی، داوری، معاهده منشور انرژی، سازمان جهانی تجارت