فاطمه باغخانی - کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه شهید باهنر کرمان
حسن فرح بخش - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده کشاورزی، بخش مهندسی زراع
علی اکبر مقصودی مود - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده کشاورزی، بخش مهندسی زراع

در میان عوامل محدود کننده رشد و نمو گیاهان زراعی، کمبود آب به عنوان مهمترین عامل محیطی شناخته شده است. دراین رابطه پژوهشگران برای انتخاب ارقام مقاوم به خشکی در شرایط تنش استفاده از شاخص های فیزیولوژیک را توصیه نموده اند.لذا به منظور بررسی اثر رژیم های آبیاری بر صفات فیزیولوژیک در گلرنگ آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 85-84 به اجرا درامد. تیمارهای آبیاری به صورت آبیاری تامرحله ساقه رفتن، آبیاری تا مرحله غنچه دهی و آبیاری تا مرحله گلدهی بود و ابیاری گیاه در تمام مراحل نمو به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. ارقام موردآزمایش شامل رقم محلی اصفهان، رقم IL و رقم ISP بودند. صفات فیزیولوژیک مورد بررسی محتوی نسبی آب برگ (RWC)، سطح ویژه برگ (SLA) غلظت پرولین وپایداری غشا سیتوپلاسمی (نشت یونی) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش بر اغلب صفات مذکور معنی دار است و با افزایش طول دوره تنش، محتوی نسبی آب برگ و سطح ویژه برگ کاهش یافتند اما غلظت پرولین و نشت یونی افزایش نشان دادند .اثر متقابل رقم خشکی و نیز غلظت پرولین معنی دار گردید و با افزایش تنش غلظت پرولین در همه ارقام مورد آزمایش افزایش نشان داد و رقم محلی اصفهان ورقم IL بدون اختلاف معنی دار با یکدیگر، دارای غلظت پرولینن بیشتری نسبت به رقم LSP بودند. به طور کلی گیاه گلرنگ با افزایش انباشت پرولین (تنظیم اسمزی) به تنش خشکی واکنش نشان می دهد و از طرفی داشتن برگهای ضخیم در شرایط تنش ضمن کاهش میزان تلفات آب، محتوی نسبی آب برگ را درحد مطلوب حفظ نموده و منجر به پایداری غشا سلولی می گردد. از این رو این صفات در اصلاح ارقام مقاوم به خشکی می توانند مورد توجه قرار گیرند.

تنش خشکی ، محتوی نسبی آب برگ ، سطح ویژه برگ ، غلظت پرولین