مژده ثابت سروستانی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته هنر اسلامی گرایش فلز دانشگاه هنر اسلامی تبریز

نور و نقش از عناصری هستند که همواره از دیرباز در مساجد ایرانی توأم بکار گرفته شده اند . تنالیته های رنگی ایجاد شده با استفاده از گره چینی و قواره بری در پنجره های ارسی با بهره گیری از نقوش هندسی و اسلیمی ، از جمله آثاری هستند که درمعماری اسلامی به خصوص در مساجد بکار رفته و در القای فضای عرفانی نقش بسزایی دارند که امروزه با ورود عناصر خارجی به فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی ، رو به زوال گذاشته اند. استفاده از نور طبیعی روز از عواملی است که معماری اسلامی بر اساس آنشکل گرفته است . از این رو معرفی آثار به جای مانده و مطالعات زیبایی شناختی پیرامون عناصر تزئینی به کار رفته در این آثار به خصوص مساجد که به عنوان قطب مذهبی در تمامی ادوار مورد توجه می باشد ؛ می تواند سهم عمده ای در شناخت ویژگی های این عناصر و کارکرد آنها در معماری اسلامی داشته و در بکار گیری موتیف ها و نقوش سنتی در معماری داخلی عصر حاضر کمک شایانی کنند . از این رو با مطالعات تاریخی و هنری و تحقیقات میدانی ، کتابخانه ای و اینترنتی ؛ به بررسی نقوش هندسی واسلیمی در ارسی های مسجد نصیرالملک واقع در شیراز پرداخته و در راستای اهداف این پژوهش ضمن آنالیز نقوش و معرفی آنها ، عملکرد نور و رنگ در این پنجره ها و نقش آن در ارتباط با عناصر تزئینی دیگر مورد استفاده در این بنا مورد بررسی قرار گرفته است . انتظار می رود با نتایج به دست آمده بتوانیم گامی به سوی ارج نهادن به این آثار ملی ارزشمند برداشته و با بهره گیری از عناصر مورد استفاده و معرفی قابلیت های آنها در معماری داخلی ، جهت زیباسازی فضای محیط خود ملهم از الگوهایی با هویت ایرانی بکوشیم .

ارسی ،زیبایی شناسی ، نور و رنگ ، مسجد نصیرالملک ، معماری سنتی