شیما نقیبی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز
بابک شمشیری - دکتری فلسفه تعلیم و تربیت و دانشیار دانشگاه شیراز

در طول تاریخ تفکر بشری، همواره بین گونه های مختلف باورهای آدمی همانند دین و فلسفه، اسطوره و فلسفه و …نوعی رابطه و نسبت وجود داشته و این رابطه، مورد مداقه متفکران قرار گرفته است. یکی از مهم ترین این تعاملات، برخورد یا ارتباط میان باورها و آموزه های علمی و باورهای دینی است. اگرچه از نیمه دوم قرن بیستم دانشمندان، فلاسفه و متالهان تمایلات و گرایشهای دینی خود را آشکار ساختند و رابطه علم و دین و به خصوص نسبت علم و اندیشه اسلامی زمینه طرح موضوع اسلامی کردن علوم انسانی را فراهم ساخت اما به نظر می رسد که این مسئله قرن ها قبل مورد توجه مسلمانان بوده است. همزمان با شکوفایی علم و فرهنگ در میان مسلمانان در قرن چهارم هجری، جمعی از دانشمندان ، انجمنی سری با نامیدند. آنان اندیشه های فلسفی، « اخوان الصفا و خلان الوفا » گرایش شیعی و مقاصد سیاسی بنیان گذاشتند و آن را اخلاقی، تربیتی،سیاسی و اجتماعی رایج زمانه را با شیوه ای علمی و روان در مجموعه ای با عنوان رسائل اخوان الصفا عرضه کردند. این مقاله در صدد پاسخگویی به این سوال است که آیا می توان تلاشهای اخوان الصفا را به عنوان الگویی در جهت تحول یا تولید علوم انسانی اسلامی تلقی کرد؟روش انجام این پژوهش کتابخانه ای و مبتنی بر رویکرد توصیفی- تفسیری می باشد. بیان دیدگاههای این گروه به نوبه خود خواهد توانست دست اندرکاران سطوح مختلف طرح اسلامی سازی علوم انسانی را بر نقاط قوت و ضعف خود آگاه نموده و مسیر اصلاح و پیشرفت را هموار سازد.

اخوان الصفا، علوم انسانی، اسلامی کردن، تحول