علیرضا سردشتی - عضوهیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
امیر اسدی - کارشناس ارشد گروه فیتوشیمی

عوامل خاک و تنش های آب و هوایی دررشد گیاهان دارویی تاثیر به سزایی داشته است. گیاه به لیمو در اوایل مارس 2009 در گلخانه دانشگاه و به طور همزمان در شرایطی محیطی اطراف شهر زاهدان و ناحیه خانوک-زرند کرمان کشت شد. مواد هومیکی(ساپروپل. هومیک اسید استخراج شده) به صورت محلول به خاک پای ریشه پاشیده شد. همزمان نهال دیگری از این گیاه بعنوان شاهد در فاصله یک متری از آن کاشته شد. در اواخر ژوئن 2010 برگ گیاهان کشت شده جمع آوری و پروش تقطیر با اب اسانس گیری شدند. پس از جمع آوری برگ ها با کوتاه کردن ساقه ها و پاشیدن دوباره محلول مواد هومیکی به خاک پای ریشه همان نهال در اواخر سپتامبر 2010 مجددا برگ ها را جهت اسانس گیری جمع اوری شدند. طول ساقه و طول برگ ها نمونه هومیکی نسبت به طول ساقه و طول برگ های نمونه شاهد به ترتیب 7/41% و 11/11% افزایش داشتند. تجزیه اسانس نمونه های برگ با تکنیک GC/MS انجام شد. ترکیبات ترپنوئید اکسیژنه در اسانس نمونه های هومیکی سپتامبر نسبت به مقدار آنها در نمونه های شاهدشان افزایشی را نشان می دهد ولی در اسانس نمونه های هومیکی ژوئن برعکس می باشد. ترکیبات ترپنوئید هیدورکربنه در نمونه های ژوئن کمتر از نمونه های سپتامبر است. علت این تغییرات مربوط به عوامل خاک و تنش های آب و هوایی می باشد.

گیاه کشت شده به لیمو، مواد هیومیکی، تنش های آب و هوایی، کیفیت اسانس روغنی، تکنیک GC/MS