رضا گودرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
اکبر نجفی - دانشیار گروه جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس

عملیات جاده سازی در جنگل با اختصاص حجم بالایی از سرمایه به خود یکی از مهمترین فاکتورهای هزینه در مدیریت جنگل می باشد. بدیهی است بدون نگهداری کافی و به موقع جاده به شدت دچار زوال و تخریب خواهد شد که این امرمنجر به بیشتر شدن هزینه های جاده بهره برداری و استهلاک وسیله نقلیه و تشدید صدمات زیست محیطی جاده و کاهش اعتماد به خدمات حمل ونقل جنگل می شود. اگر عملیات تعمیر و نگهداری به موقع انجام نگیرد نیاز به بهسازی و حتی بازسازی گسترده ای بوده که اغلب هزینه آن بیشتر از تعمیر و نگهداری ساده ای است که زودتر میتوانست انجام گیرد. تعمیر و نگهداری سالانه ی جاده و جایگزینی به موقع تاسیسات زمانی که سطوح خرابی آنها نزدیک به سطح آستانه ای رسیده باشد بهترین روش برای حفظ کارایی جاده وکاهش صدمات زیست محیطی آن می باشد . اما این استراتژی بسیار پر هزینه بوده و ممکن است سازمان ها با توجه به محدودیت بودجه قادر به انجام آن نباشند. در فرآیند بهینه سازی سیستم تعمیر و نگهداری راه از روشهای متفاوتی برای به دست آوردن اولویت و زمان بندی پروژه ها استفاده شده است . از جمله می توان به روش های برنامه ریزی بر مبنای براورد مستقیم (روش کارشناس) و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) روش های مبتنی بر برنامه ریزی خطی برنامه ریزی عدد صحیح برنامه ریزی پویا، منطق فازی و الگوریتم های فرا ابتکاری اشاره کرد. یکی از کارآمدترین تکنیک های تصمیم گیریAHP ( Analytical Hierarchy processP ) که اولین بار توسط توماس ال ساعتی در 1980 مطرح شد. که بر اساس مقایسه های زوجی بنا نهاده شده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران میدهد. با استفاده از این مدل تصمیم گیرندگان میتوانند با تغییر در وزن معیارهای تصمیم گیری و همچنین با آگاهی از دیدگاه های تمامی گروهی مناسب ترین و بهینه ترین راه AHP صاحبنظران به روش حل ممکن را برای مدیریت بهتر راه ها انتخاب کنند.

زوال جاده جنگلی ، روسازی جاده ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، برنامه ریزی ،