مریم آقابیگی کلاکی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری
حمیدرضا عظمتی - دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
امیر رضا کریمی آذری - استادیار دانشگاه گیلان

در طراحى بسیارى از انواع فضاهاى آموزشى، به جنبه هاى روحى و روان شناختى دانش آموزان کمتر توجه مى شود. به نظر روان شناسان محیط، قرارگاه آموزشى باید به گونه اى طراحى شود که یادگیرى در آن آسان و خوشایند باشد. نیاز روز افزون کشور ما به گسترش فضاهاى آموزشى همگام با افزایش جمعیت و عدم کفایت فضاهاى موجود، یکى از مشکلات اساسى جامعه است که بایستى بدان پرداخته شود. اما اغلب فضاهاى آموزشى مدارس کشور ویژگی های دور بودن، گشایش، جذابیت و سازگارى لازم را با ویژگى هاى روان شناختى کودکان و نوجوانان ندارند و بدین لحاظ مى توانند بر عملکرد اجتماعى و رفتارى و همچنین نگرش و بینش آنها نسبت به تحصیل و در نتیجه پرورش و ارتقای خلاقیت تأثیرگذار باشند . روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی_تحلیلی می باشد و مقاله حاضر مقاله ای کاربردی است که هدف آن مطالعه محیط های یادگیری و روانشناسی محیط و دانش آموزان جهت طراحی محیط آموزشی است که با عناصر طبیعی منظر مانند درخت ها، درختچه ها و ... تلفیق گشته و زمینه های لازم را برای ایجاد خلاقیت در دانش آموزان فراهم می آورد. این پژوهش بر محیط کالبدی و فضای باز منظر دبیرستان دخترانه علامه طباطبائی متمرکز است. در این تحقیق از عکسهای تهیه شده ی صحنه های منظر دبیرستان و معماری کالبدی فضاها، در تشریح مؤلفه های نظریه بازسازی تمرکز ذهنی استفاده و در ماتریسی به نام «طراحی و مطلوبیت» ارایه شده است که خود مبین کیفیت منظر مشاهده شده است. عکسهای منتخب به همراه درجه بندی آنها در ماتریس طراحی و مطلوبیت بیانگر شدت و ضعف در تلفیق معماری کالبدی فضاها با عناصر طبیعی است که راهنمای کاربردی مناسبی برای بهبود وضع موجود و یا طرح های آینده است. نهایتاً اینکه، یافتن راه هایی برای تلفیق نمودن فضاهای کالبدی مدارس با فضاهای باز منظر جهت افزایش روحیه نشاط و سرزندگی، به گونه ای که موجب ارتقای خلاقیت در محیط های آموزشی شود؛ هدف نهایی این پژوهش است.

فضای کالبدی مدارس ، فضای باز منظر ، روانشناسی محیط ، بازسازی تمرکز ذهنی ، خلاقیت