سمیه گلچین - کارشناس ارشد آموزش ریاضی و دبیر ریاضی دبیرستانهای(دوره دوم) شهرستان اندیمشک
ابراهیم ریحانی - استادیار گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
احسان بهرامی سامانی - دانشیار گروه آمار دانشکده علوم ریاضی دانشگاه شهید بهشتی

یکی از رویکرد های نوین در امر یاددهی و یادگیری، استفاده از نقشه های مفهومی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان تاثیر استفاده از نقشه های مفهومی در ارتقاء یادگیری دانش آموزان از مفهوم معادله خط است. همچنین در این تحقیق تاثیر میزان تمایل به استفاده از نقشه های مفهومی، در پیشرفت یادگیری مورد بررسی قرار گرفته است . این مطالعه به روش آزمایشی و با شرکت 64 دانش آموز پایه اول دبیرستان شهرستان اندیمشک انجام شد و شامل یک پیش آزمون و پس آزمون مرتبط با مبحث معادله خط بود. در این پژوهش یک بار با نمونه گیری تصادفی ساده در دو مرحله برای گروه های وابسته و مستقل و بار دیگر با تقسیم دانش آموزان به سه گروه(تلاشگر، متوسط، کم تلاش)، میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون مورد مقایسه قرار گرفت. سپس با محاسبه ضرایب همبستگی در گروه های دانش آموزی، تاثیر میزان تمایل دانش آموزان به استفاده از نقشه های مفهومی بر پیشرفت یادگیری آنها بررسی شد . تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون های T استیودنت و ناپارامتری) و با نرم افزار spss صورت گرفت. یافته ها در نمونه های تصادفی ساده و در گروه های تفکیک شده دانش آموزی نشان دهنده پیشرفت مطلوب یادگیری در دانش آموزان در این مباحث و موثربودن کاربرد نقشه های مفهومی به عنوان یک وسیله یاددهی- یادگیری، به ویژه در گروه دانش آموزان متوسط، بود. همچنین علاقه مندی به استفاده از نقشه های مفهومی، عاملی موثر در پیشرفت یا عدم پیشرفت یادگیری در دانش آموزان استفاده کننده از نقشه مفهومی، تشخیص داده شد. اکثریت دانش آموزان، نقشه های مفهومی را وسیله ای مفید و نظم دهنده به ذهن، برای یادگیری مباحث درسی می دانستند و تمایل داشتند در آینده هم از آن استفاده کنند.

نقشه مفهومی، معادله خط، دانش آموزان، آموزش ریاضی، یادگیری