امیرمسعود احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
پریسا هاشمپور - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

با توجه به دیدگاه های فلسفی در اسلام، جهان هستی دارای مراتبی از جهان ماده تا جهان عقل است. به همین ترتیب انسان نیز به عنوان اشرف مخلوفات در جهان هستی مراتبی مشابه را دارا است. در این تحقیق تلاش شده است تا با بررسی ارتباط مراتب جهان هستی و مراتب وجودی انسان، برای هنر و به شکل خاص هنر معماری، مراتبی را شناسایی کرده و جایگاه آن در میان مراتب وجودی انسان مورد ارزیابی قرار گیرد. به این منظور در ابتدا مباحثی در ارتباط با مراتب هستی و انسان از دیدگاه ملاصدرا مورد بحث قرار می گیرند. حقیقت انسان و مراتب نفس از پی آن تحلیل خواهند شد و در مقایسه ای میال هستی و نفس آدمی بیان می گردد. در این میان از نقش معمار در شکل گیری اثر معماری صحبت به میان خواهد آمد و خیال به عنوان بستر شکل گیری آثار هنری بررسی می شوند. نقش هنرمند و معمار در شکل گیری اثر هنری به میزان آگاهی و ارتباط او با عوالم هستی است. این آگاهی به شکل کالبد در عالم ماده تجلی می یابد. مخاطبان اثر هنری نیز به میزان علم و آگاهی خود می توانند با آن ارتباط برقرار کرده و از مفاهیم موجود در پس کالبد اثر آگاه شوند.