مریم مرادی - استادیار، عضو هیات علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران
علیرضا شیرخانی - عضو هیات علمی، آموزشکده فنی و حرفه ای سما، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران

شهر مشهد با 8 پهنه عمده، شامل 42 محله حاشیه نشین، براساس آمار 1390 دارای 804000 نفرجمعیت و 6354 هکتار وسعت است که به ترتیب 33 و 22 درصد از جمعیت و وسعت شهر مشهد را در بردارد. ارزیابی شاخص مراکز آموزشی فرهنگی در این مناطق حاکی از وضعیت بسیار نامطلوب آن است. با توجه به وسعت بالا و تعداد محلات، تعیین برنامه زمانبندی اجرایی به منظور توسعه و تجهیز خدمات آموزشی در این محلات ضروری است. اولویت بندی محلات براساس نیاز آنها به خدمات آموزشی گامی مهم در خصوص تحقق این هدف است. براین اساس در این مطالعه با طرح این فرضیه که، به نظر میرسد اولویت محلات حاشیه نشین شهر مشهد از نظر بهرهمندی و توسعه خدمات آموزشی با یکدیگر متفاوت است، با استفاده از روشهای مبتنی بر سیستم های پشتیبانی فضایی چند معیاره (MC-SDSS) و ترکیب آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و بهره گیری از شاخص های جمعیت و فاصله به خدمات آموزشی ،این مهم به انجام رسیده است. مزیت این روش تلفیق روشهای آماری با سیستم اطلاعات جغرافیایی و فضایی کردن نتایج است. یافته ها نشان می دهد که محلات حاشیه نشین شرایط نامناسبی را از نظر دسترسی به خدمات آموزشی دارند و در بین این محلات، محله گلشهر، شهرک شهید رجایی و بازه شیخ دارای اولویت های نخست نیاز به خدمات آموزشی در شهر مشهد می باشند. لذا جهت ارتقای شرایط آموزشی محلات ضرورت اتخاذ رویکردهای کوتاه مدت (تدوین طرح جامع توسعه خدمات آموزشی محلات حاشیه نشین) و میان مدت (احداث فضاهای مورد نیاز نظیر مدرسه) ضروری است.

حاشیه نشینی، خدمات آموزشی، سیستم پشتیبانی فضایی چند معیاره، شهرمشهد