تکتم محتشمی - استادیار گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه
نازیلا محتشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی- دانشگاه تهران

با عنایت به جهش بزرگ افزایش قیمت انرژی و هزینه های تولید و نیز نقش اساسی مهارت و دانش فنی در تولید کالاهای صنعتی و کشاورزی، باید شرایط دستیابی به دانش سرریز جهانی و دانش داخلی برای بهبود فرآیند تولید بخشهای غیرنفتی فرآهم آید. لذا هدف از این مطالعه، تحلیل اثر اقتصاد دانش محور بر توسعه صادرات غیرنفتی ایران طی دوره 1368-1390 با تأکید بر برنامه های توسعه اقتصادی میباشد نتایج بدست آمده وجود رابطه بلندمدت میان صادرات غیرنفتی و سایر متغیرهای مدل از قبیل (شاخص موجودی دانش، شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی داخلی، درآمد ملی و نرخ واقعی ارز) را تأیید مینماید. نتایج بهدست آمده در بخش دوم مطالعه که به تفکیک اثر شاخص موجودی دانش در طی برنامه های توسعه پرداخته شده است، نشان میدهد که شاخص موجودی دانش در تمامی برنامه های توسعهدارای اثر مثبت بوده ولی تنها در برنامه سوم توسعه اثر این متغیر بر صادرات غیرنفتی از لحاظ آماری معنی دار میباشد. بهعبارت دیگر موجودی دانش در برنامه سوم توسعه نسبت به سایر برنامه های توسعه از تأثیرگذاری بیشتری در راستای افزایش صادرات غیر نفتی برخوردار بوده است. بنابراین برای دستیابی به توسعه صادرات غیرنفتی و از طریق آن رشد اقتصادی بیشتر، توجه به سرمایه گذاری مناسب در عوامل تعیین کننده انباشت دانش یک ضرورت جدی است. چرا که سرمایه گذاری در انباشت دانش و دستیابی به اقتصاد دانش بنیان به مفهوم تولید دانش جدید میباشد، که میتواند با بالا بردن سطح دانش بنگاه، موجب ارتقاء کیفیت تولید شده و به افزایش کارایی استفاده از سرمایه های مادی و بکارگیری بهینه آنها کمک نماید.

اقتصاد دانش محور، صادرات غیرنفتی، برنامههای توسعه اقتصادی، ایران