سیدحسن حسینی - مسئول آموزش های تخصصی امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان قم
سمیه قجری - دکترای مدیریت و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

مناسبت های خاص مذهبی، فرهنگی و ... در تمام کشورها جهان و به تبع آن در استان ها، ایالت ها، شهرها و روستاها نیز برگزار می گردد. اغلب این مناسبت ها که جشن های سلطنتی، تجمع های اعتراض آمیز به قوانین و احکام خاص، تجمعات ورزشی، مذهبی و رسومات فرهنگی و... را شامل می شود بدلیل ازدحام و عدم کیفیت در مدیریت منجر به تلفات می شود. کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست و همه ساله تجمعاتی از قبیل اقامه نمازهای اعیاد خاص چون جمعه، فطر، قربان و همچنین مناسبت های مذهبی ویژه ایام محرم، تجمعات روز قدس،22 بهمن و ... را شاهد هستیم. در این میان برخی استان ها و شهرها بدلیل دارا بودن شرایط ویژه از لحاظ جغرافیای، فرهنگی، مذهبی و ... وجود مناسبت های خاص و تبعا اجتماعات پرشورتر بیشتر به چشم می خورد، از جمله استان و شهر مقدس قم که به دلایل: 1. وجود مرقد مطهر حضرت معصومه(س) خواهر امام هشتم 2. قم بعنوان شاهراه مواصلاتی 17 استان کشور 3. کثرت بقاع متبرکه و قبور امام زادگان 4. وجود حوزه های علمیه متنوع ایرانی و خارجی 5. وجود مسجد مقدس جمکران که به دستور خود آقا امام زمان بنا شده است 6. محل سکنی و رفت و آمد مجتهدان دینی، عالمان جهان تشیع و به تبع آن حضور بزرگان سیاسی کشور در قم 7. و .... در طول سال شاهد وجود تجمعات هزاران نفری و حتی میلیونی می باشد. تجمعاتی که وجود آنها به دلایل یاد شده در این استان به مناسبت های خاص و موضوعات ویژه غیرقابل انکار است. اما در این مقاله سعی نگارنده بر آن است تا با تشریح کامل مناسبت هایی که باعث بوجود آمدن تجمع های گوناگون و گسترده می شود نسبت به چگونگی مدیریت آن ها بالاخص در هنگام حوادث و سوانح غیرمترقبه و پیشگیری و کاهش اثرات آن راهکارهایی ارائه دهد. پژوهش در مقاله حاضر با روش مشاهده میدانی و تجربیات بدست آمده از حضور حداقل 30 ساله در مراسمات و مناسبت های فوق (بعنوان امدادگر و مسئول تیم های امداد و نجات) گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است.

مناسبت، مراسم، مدیریت