احسان احمدی
ابوالفضل تاجیک

پس از دهههای متمادی بحث و گفتگو راجع به امکان وقوع و تاسیس علمی تحت عنوان روانشناسی اسلامی هنوز دستاوردی که بتوان با اعتماد بر آن تکیه زد بدست نیامده است. حاصل تتبعات ارزشمندی که در این زمینه انجام شدهبیشتر مصروف یافتن شواهدی از متون اسلامی برای یافتههای روانشناسی شده است نه استنتاج اصول و مبانی روانشناختی از متون اسلامی. این مقاله تلاش دارد ضمن استفاده از دستاوردهای روانشناسی جدید و تلاش محققان مسلمان، رویکردی تازه به این مقوله داشته باشد. این مقاله بر اساس سیمایی که قرآن از انسان ترسیم نموده، به تعریف سه نیاز اساسی در وجود انسان پرداخته است. سپس بر اساس چهار سطح وجودشناسی در منابع اسلامی، به تعریف شخصیت و در نهایت به بحث درمان پرداختهایم. انسان از سطحیترین نیازهای زیستی تا عمیقترین نیازهای باطنی درپی کشف هسته مرکزی وجود یا خود خود است. بنابراین حرکت بر مبنای این آموزه را خوداکتشافی نامیدهایم.

خوداکتشافی، انسان، نیاز، خردهنیاز، شبهنیاز، روانشناسی با رویکرد اسلامی