حامد حسن زاده - کارشناس ارشد مهندسی عمران، پردیس دانشگاهی دانشگاه گیلان
کاظم بدو - استاد گروه مهندسی عمران، دانشگاه ارومیه

امکان حفاظت کامل از یک سفره آب زیرزمینی در مقابل آلاینده ها با توجه به وسعت بسیار زیاد سفره ها وجود ندارد، اما تعیین یک منطقه حفاظتی در اطراف چاه با توجه به جهت جریان آب زیرزمینی و شرایط هیدروژئولوژیک سفره، نه به لحاظ علمی دشوار می باشد و نه به لحاظ عملی و اقتصادی غیر ممکن و نامعقول. این منطقه تعیین شده همان حریم بهداشتی چاه می باشد که اگر الودگی سفره خارج از آن محدوده اتفاق بیافتد هیپگونه تهدیدی برای آب استحصال شده از چاه محسوب نمی گردد. در این تحقیق به تعیین تأثیر گرادیان هیدرولیکی سفره بر روی حریم بهداشتی چاه های آب شرب، برای یک آلاینده ویروسی در شرایط ژئوتکنیکی و هیدروژئولوژیکی حاکم بر دشت ارومیه و تعیین غلظت حداکثری آلودگی در آب چاه، که ممکن است از یک لوله فاضلاب با یک سپتیک تانک نشت دار به آب زیرزمینی راه پیدا کند، با استفاده از نرم افزار VIRALT پرداخته شده است. برای تعیین تأثیر گرادیان هیدرولیکی سفره به حریم، تعیین حریم 2 ساله چاه شماره 14 با سه گرادیان متفاوت 0/005 و 0/0025 و 0/00125 انجام پذیرفت. این گرادیان ها نسبت 1 و 0/5 و 0/25 نسبت به هم دارند. با کاهش گرادیان هیدرولیکی محدوده حریم در جهت طولی جریان آب زیرزمینی کاهش طول و در جهت عمود بر جهت آب زیرزمینی افزایش عرضی می دهد. یعنی محدوده حریم از حالت تقریباً بیضوی به حالت تقریباً دایروی تغییر شکل می دهد. ضمناً با افزایش گرادیان هیدرولیکی پیک غلظت آلودگی در چاه افزایش می یابد.

گرادیان هیدرولیکی سفره، ویروس، چاه آب شرب، حریم بهداشتی، دشت ارومیه