روح اله احمدی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

کرم سیر (Lepdoptera: Cossidae) Borkhausen (Dyspessa ulula pallidata) یکی از آفتهای مهم این محصول است که هم در مزرعه و هم در انبار باعث ایجاد خسارت میشود. لارو این آفت درشت و عنابی رنگ بوده و ضمن اینکه خسارت مستقیم به محصول وارد ساخته و بیشتر پیاز مورد حمله را از بین می برد، باعث ایجاد حالت انزجار روانی در مصرف کننده می شود و مشاهده آلودگی، ارزش تجاری سیر را به شدت کاهش می دهد. شروع آلودگی به این آفت از مزارع است اما خسارت اصلی در انبارها است که با ادامه تغذیه از سیر خسارت زیادی وارد می کند. این حشره در همدان از تراکم قابل توجهی برخوردار است و علاوه بر ایران در کشورآذربایجان نیز انتشار دارد. گیاهان جنس Allium از خانواده پیاز میزبان کرم سیر هستند اما در ایران تنها روی سیر و موسیر مشاهده شده است. در مزرعه کنترل شیمیایی آفت چندان موفق آمیز نیست، بنابراین کنترل باید به مرحله پس از برداشت معطوف گردد. برای این کار استفاده از گاز فسفین (PH3) یا فسفور یدروژن توصیه می شود. این گاز از ترکیب فسفید آلومینیوم یا فسفید منیزیم با رطوبت موجود در هوا آزاد می شود. فسفین در حدود 20 درصد از هوا سنگین تر است و قدرت پراکندگی خوبی داشته، به آسانی با هوای محیط مخلوط شده و به طور یکنواخت در فضا پخش می شود. این گاز بسیار سمی بوده و بر روی حشرات، کنه ها و جوندگان اثر کشنده دارد. فسفین در بازار به صورت قرص و پلیت و نوار و کپسول گازی موجود است. برای هر متر مکعب 1 تا 2 قرص 3 گرمی مصرف می شود. مدت زمان گازدهی برحسب درجه حرارت 3 تا 5 روز میباشد. با ممنوعیت کاربرد متیل بروماید، استفاده از فسفید آلومینیوم یا فسفیدمنیزیم به عنوان منیع گاز فسفین در حال گسترش است. دمای تاثیر فسفیدمنیزیم کمتر از فسفید آلومینیوم است و برای استفاده در مناطق سردسیر و در فصل سرد توصیه می شود.

کرم سیر (Dyspessa ulula) ،فومیگاسیون (گازدهی) ، فسفید آلومینیم، فسفین (PH3)