مهران افخمی - مشاور مطالعات، سازمان آب و برق خوزستان

در چند دهه گذشته اندیشه احیاء و توسعه استان خوزستان کم و بیش وجود داشته به طوری که طی این سالها با احداث سدهایمخزنی و انحرافی بر روی رودخانه دز، کرخه، مارون، زهره و کارون، تامین آب کشاورزی تحقق یافته و پس از آن سرمایه گذاری قابلتوجهی جهت احداث دیگر سازه ها و شبکه های اصلی آبیاری و زهکشی انجام شده است .باتوجه به موارد یاد شده و به منظور ارتقاء سطح توسعه در منطقه حدود 550 هزار هکتار اراضی منطقه در قالب 35 پروژه جهت انجامعملیات عمرانی آب و خاک مورد بررسی قرار گرفته است که قرار است در قالب یک برنامه اجرایی 5 ساله اجرا شود . ابته کمبود منابعآبی از یکسو مانعی جدی در اجرای کامل طرح است و از سوی دیگر مصرف آب توسط طرح سبب ساز کاهش بیشتر منابع آبی،افزایش آلودگی و سایر آثار پی آمد آن خواهد بود.با توجه به فعالیتهای متنوع در دست اقدام در طرح مورد بحث، آثار زیست محیطی مثبت و منفی زیادی بر تالابها و رودخانه هایاستان خوزستان بخصوص در مناطق مجاور طرح متصور می باشد. این آثار در شش دسته آثار فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی،اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده و هر یک می توانند سبب ساز آثار ثانویه بعدی و احتمالا با شرایط هم بیشی گردند. وقتیاهمیت این آثار بر محیط زیست بیشتر مشخص میگردد که تلاقی آنها با پدیده هایی مانند خشکسالی، کم آبی، تغییر اقلیم و ... رادر نظر بگیریم.بررسی موقعیت طرحها در سطح استان و مقایسه آن با موقعیت تالابها و رودخانه های مهم استان می توان دریافت که تقریبا کلیهمنابع آبی مهم استان خوزستان، اعم از رودخانه ها و تالابها به نوعی درگیر با طرح می باشند. تالابهای شادگان و هورالعظیم ازیکسو و رودخانه های کرخه، کارون، دز، مارون و جراحی از سوی دیگر تالابها و رودخانه های مهم در این بخش می باشند.مهمترین آثار طرح بر رودخانه ها و تالابهای استان خوزستان شامل اثر بر چشم انداز تالابی و تغییر به چشم انداز کشاورزی، کاهشتوانایی زیستگاهی تالابها، تاثیر بر زیستگاه های پرندگان مهاجر، اثر بر شکل زمین و سیمای عمومی منطقه، اثر بر فرسایش خاک ورسوبگذاری و اثر بر کیفیت خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی را نام برد.

اثرات زیست محیطی، تالاب، رودخانه، طرح 550 هزار هکتاری