اقبال شاکری - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر
فرزاد جلائی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت دانشگاه صنعتی امیرکبیر
اکرم مهدوی پارسا - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت دانشگاه تهران

توجه به دانش مدیریت پروژه ها از ضروری ترین دانش های مدیریت در اجرای موفقیت آمیز پروژه های توسعه کشوری محسوب می شود. در شرایط اقتصادی متمرکز کنونی، کارفرمای اصلی پروژه های ملی دولت است که با تکیه بر درآمد نفت و گاز و با گستردگی دخالت در سرمایه گذاری و سیاست گذاری عملاً به کارفرمای بزرگی تبدیل شده است. کارفرماهای دولتی عموما از توانایی و صلاحیت های لازم برای مدیریت جامع این پروژه ها برخوردار نیستند. جهت رفع این نقیصه عامل دیگری به نام مدیریت طرح یا Management Contractor ( MC) به عنوان عامل چهارم در نظام فنی و اجرایی کشور برای مدیریت پروژه ها در کنار کارفرما معرفی شده است. تفاوت و تشابه شرح خدمات مدیریت طرح با دیگر سازمانهایی که نقشی مشابه در مرحله ای از اجرای پروژه را به عهده دارند باعث شده است که جایگاه این عامل مهم در موفقیت پروژه بدرستی درک نشود. در این مقاله به تعریف گروههای مدیریتی در گستره پروژه های عمرانی پرداخته و تفاوت و مشابهت آنها را براساس استانداردهای شناخته شده بین المللی مورد بررسی قرار می دهد. سپس به بررسی ویژگیهای عامل ( مدیریت طرح) در نظامهای فنی و اجرایی رایج کشور می پردازد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که با بکارگیری صحیح عامل مدیریت طرح در سامانه های حرفه ای مدیریت پروژه می توان کیفیت اجرای پروژه ها را به طور چشمگیری بهبود بخشید و تا حد امکان از مضار کیفیت نازل اجرائی و اطاله غیر موجه پروژه ها کاست.

مدیریت ساخت ، مدیریت طرح ، پیمانکار مدیریت ، نظام فنی و اجرایی CM ( Construction Management) , MC ( Management Contractor)