مازیار رستمی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، شاغل در دانشگاه علوم پزشکی گلستان
زهرا خمبه بینی - دانشجوی کارشناسی تحقیقات آموزشی، شاغل در دانشگاه علوم پزشکی گلستان

امروزه صاحبنظران، تفکر انتقادی و خلاق را بعنوان برونداد اصلی تعلیم و تربیت نوین معرفی کرده و تدریس تفکر را نکته پایه برای یادگیری بشمار می آورند. تفکرانتقادی و خلاق برپایه اطلاعات به تقسیم بندی، تجزیه و تحلیل و کاربرد اطلاعات می پردازد وبرهمین اساس با کشف قوانین علمی و ارائه نظری ههای جدید به روند تولید علم شدت می بخشد. این نوع تفکر در تعلیم و تربیت اسلامی نیزجایگاه ویژه ای دارد. در گذشتهتصور بر این بود که ممکن است بتوان افراد را متفکر و خلاق بارآورد. اعتقاد همگانی درباره ماهیت تفکراین بود که این مشخصات، کیفیاتی ذاتی و موروثی هستند که ب ههیچ وجه امکان کنترل و دخل و تصرف درآنها وجود ندار د، اما دانشامروزی نمایانگر این نکته است که تفکر، حل مشکل و خلاقیت پدیده های متافیزیکی نیستند، بلکه تفکر یک واقعیت و پدیده ای طبیعی است که تمامقوانین و نظامها و اصو ل حاکم بر رفتار انسان در آن صادق است. بنابراین تفکررفتاری یادگرفتنی است و می توان افراد را با فراهم کردن شرایط قابل کنترل، متفکر و خلاق بارآورد. هدف این مطالعه، بررسی مروری جایگاه تفکر انتقادی و خلاق در تعلیم و تربیت دانشگاهی و کاربست آن در برنامه ریزی درسی بود.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد، در سال های پایانی تحصیل در بین دانشجویانمقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا، (درسیستم های آموزش عالی)، نمودها و مصادیق تفکر انتقادی و خلاق را شاهد هستیم نتیجه گیری: برای اینکه فراگیران خوب تربیت شوند و افراد مفیدی در آینده باشندباید متفکر، خلاق، نقاد و دارای بینش علمی باشند. و این تنها در سایه انتقال اطلاعات به ذهن شاگردان و دانشجویان حاصل نم یشود بلکه در برنام ههای درسی مدارس دانشگاه ها، باید رو شهایی گنجانده شود که از طریق آنها دانشجویان، قابلیت های چگونه آموختن را از طریق نظم فکری بیاموزند و در زندگی روز مره خود به کار برند و با توجه به نقش اساسی محی طهای آموزشی و روش های حاکم بر آنها، باید به صورتی سازماندهی شوند که دانشجویان، را به جای ذخیر هسازی حقایق علمی با مسائلی که در زندگی واقعی با آنها مواجه می شوند درگیر سازند

تفکر انتقادی، تفکر خلاق، تعلیم و تربیت دانشگاهی، برنامه ریزی درسی