علی فتحی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران، دانشگاه آزاد واحد بین الملل جلفا
حسن افشین - استادیار دانشگاه صنعتی سهند تبریز

در این پژوهش روانگرایی خاک های ریزدانه بر مبنای تراکم، نسبت تخلخل، شاخص خمیری، مقدار نفوذ استاندارد و یا دیگر ویژگی های ساده ی خاک مورد بررسی قرار می گیرد. به خاطر تأثیرات ویران کننده روانگرایی خاک روی سازه ها، بسیار مهم است که روانگرایی را به عنوان مسئله ای قابل توجه در طراحی لرزه ای جاهایی که مستعد روانگرایی خاک هستند در نظر گرفت تا بتوان با تحقیقات به عمل آمده پتانسیل خطرات ناشی از آن را کاهش داد. عموماً مناطقی که دارای خاکی سست هستند و تراز آبزیرزمینی در آنها نسبتاً بالا می باشد مستعد روانگرائی می باشند. هدف از این تحقیق مطالعه روانگرایی خاک های ریزدانه و نشان دادن اثر ریزدانه در روانگرایی خاک های ماسه ای می باشد. در ابتدا به بررسی شرایط در نظر گرفتن اثر ریزدانه پرداخته شده است، سپس اثر PI و درصد رس روی پتانسیل روانگرایی ماسه حاوی ریزدانه بررسی و اثر ریزدانه های پلاستیک بر مقاومت روانگرایی ماسه اشباع آمده است. در ادامه روانگرایی خاک های سیلتی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در نهایت چند نتیجه گیری کلی از کلیه مطالب گفته شده، گرفته می شود. مشاهده می شود که با وجود غیر روانگرا درنظر گرفتن خاک های ریزدانه به خاطر چسبندگی بین آنها، این نوع از خاک ها نیز احتمال روانگرایی دارند. لای ها و همچنین رس های با پلاستیسیته پایین در صورتی که به حالت سست و اشباع در یابند ممکن است مستعد روان گرایی باشند. قابلیت روانگرایی سیلت ها ارتباط مستقیمی با نشان خمیری آنها (PI) دارد: برای 4%؛>PI؛>2%: مقاومت روانگرایی سیلت با افزایش PI کاهش می یابد. نتایج آزمایشات CPT و تجربیات زلزله های گذشته بیانگر این است که خاک های ریزدانه مانند سیلت ها و سیلت های رس دار و ماسه های سیلتی قابلیت روانگرایی ندارند در حالی که با کمال تعجب در بعضی از زلزله های اخیر مشاهده شد که خاک های ریزدانه و چسبناک نیز روانگر شده اند.

ریزدانه، روانگرایی، معیارمرزی، پلاستیسیته، نسبت تخلخل