ستاره دلشاد - کارشناس ارشد، گروه معماری، مدرس موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی گلستان، گرگان، ایران
ریما فیاض - دانشیار،عضو هیات علمی، گروه معماری، دانشگاه هنر، تهران، ایران

شهر مجموعهای فرهنگی است که براساس نیازها و رفتارهای ساکنین آن شکل گرفته است که باید به عنوان بسترزیستن، پاسخگو باشد. با ظهور اسلام، فرهنگ و روش زیست اسلامی در قالب اصول و ارزشها و مفاهیمی به جهانیانعرضه شد. فرهنگ ایرانی به سرعت آن را پذیرفت و نسبت به تصفیه فرهنگ ایرانی و تکامل بخشیدن به آن و همچنین اخذ مختصات معنوی فرهنگ اسلامی و معرفی فرهنگ جدید همت گماشت. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی باتکیه بر مطالعات کتابخانهای بر آن است تا تاثیر نمود فرهنگ و جهانبینی اسلامی را بر شهر اسلامی- ایرانی مورد بررسی قرار دهد. نتیجه تحقیق بیانگر این است که، اسلام مخالف تکنولوژی، تمدن و پیشرفت بشریت نمیباشد بلکه دارای اصولی ارزشمند است که بر پایه زمان و مکان استوار نیست و در هر موقعیت و هر برهه زمانی میتواند مورد استفاده قرارگیرد. معماری و شهرسازی با فرهنگ و جهانبینی ارتباط بنیادینی برقرار میکنند، رابطه فرهنگ و جهانبینی اسلام با معماری و شهرسازی ایرانی، امری انکارناپذیر است. کشور ایران، همواره توان تعامل فرهنگی و دریافت ویژگیهای مثبت فرهنگی را داشته و همواره یکی از صادرکنندگان ارزشهای فرهنگی و هنری به سایر کشورها بوده است. ظهور اسلام درایران، به رسوخ ارزشهای جدیدی در فرهنگ و معماری ایران منجر شد. درگستره جهان اسلام، شهرها در داشتن چندخصیصه شامل شبکه معابر هزار تو، کوچههای بن بست، منازل دارای حیاط درونی و... مشابه هستند. وقتی به دقت به شهر اسلامی سنتی مینگریم، در مییابیم که این وحدت و وابستگی درونی بهطور بیواسطه در معماری متجلی است.

فرهنگ ایرانی، فرهنگ و جهانبینی اسلامی، معماری و شهرسازی ایرانی، شهر اسلامی